Grupa Brytyjczyków żyjących w Holandii, postanowiła walczyć przed sądem o uznanie ich unijnego obywatelstwa. Sprawę przed holenderskim sądem przegrali. Niektórzy przyjmują więc obywatelstwo niderlandzkie. Dlaczego obywatelstwo Unii jest tak pożądane? Czego ta historia może nas nauczyć?
Setki tysięcy brytyjskich obywateli mieszkających w innych krajach Unii Europejskiej obawiają się, że nie będą mogli po brexicie żyć i pracować tak jak teraz, pomimo zapewnień obu stron, że prawa obywateli zostały zagwarantowane.
Wyjście z UE Brytyjczycy w Holandii zaniepokojeni
„Każdy z moich brytyjskich znajomych w Holandii chce ubiegać się o holenderskie obywatelstwo”
– mówi w rozmowie z portalem Polonia.nl Robin Pascoe, red. naczelna angielskojęzycznego portalu Dutchnews.nl.
To skutek Brexitu – wystąpienia ich kraju z Unii Europejskiej, co ma nastąpić z dniem 29 marca 2019 r. Brytyjczycy w ten sposób chcą dalej czerpać korzyści z bycia obywatelem UE, z paszportem niderlandzkim w kieszeni. Bo ten daje im także bezwarunkowe prawo pobytu w Holandii.
W Holandii mieszka 45.000 obywateli Wielkiej Brytanii. W całej Wspólnocie jest ich około 1,8 mln. We Francji liczba Brytyjczyków ubiegających się o francuskie obywatelstwo wzrosła 10-krotnie w ciągu ostatnich 3 lat – z 386 do 3173 osób! Dane dotyczące Holandii nie są na razie znane.
Czytaj także: „Najlepsi kibice pochodzą z Polski”. Niderlandzkie media o Polakach w Holandii
Wiedzą, co tracą
Brytyjczycy, pracujący w Niderlandach, obecnie korzystają z praw obywateli UE, które do niedawna wszyscy uznawali za oczywiste. Teraz wiedzą, co tracą.
Dlatego grupa Brytyjczyków chciała zachować swoje obywatelstwo Unii mimo brexitu – zdecydowali, ażeby kwestię tę rozstrzygnął Europejski Trybunał Sprawiedliwości.
Po drodze jednak musieli przejść przez holenderski wymiar sprawiedliwości, a ten wyrokiem przed sądem apelacyjnym w Amsterdamie odmówił, ze względów formalnych, skierowania sprawy do Trybunału w Luksemburgu.
Dzisiejsze troski i pytania Brytyjczyków są dla nas – Polaków bardzo pouczające.
Pokazują, z jak wielu praw, jako obywatele UE w Holandii, obecnie korzystamy, nie zdając sobie nawet z tego sprawy.
Co to jest obywatelstwo UE?
Najpierw wyjaśnijmy, co to jest obywatelstwo UE.
Art. 20 Traktatu o UE określa obywatelstwo UE następująco: „Obywatelem Unii jest każda osoba mająca obywatelstwo Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego, nie zastępując go jednak”.
Art. 20 pkt 2a opisuje najważniejsze prawa przysługujące obywatelom Wspólnoty, w tym do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich.
Brexit, czyli wyjście z UE
Wyjście kraju członkowskiego z UE łączy się z utratą obywatelstwa UE. Jak brexit wpłynie na życie, tych Brytyjczyków, którzy mieszkają w państwie członkowskim UE?
Co stanie się z ich prawami nabytymi w unijnym kraju osiedlenia?
Kwestia, jak zostaną po brexicie potraktowani obywatele brytyjscy w 27 krajach UE i obywatele UE w Wielkiej Brytanii, jest obecnie przedmiotem skomplikowanych negocjacji dotyczących warunków brexitu, toczących się pomiędzy rządem brytyjskim i UE.
Według obecnych ustaleń, obywatele UE, np. Polacy na Wyspach, zachowują nabyte prawa łącznie z prawem pobytu, do pracy, zasiłków czy służby zdrowia. Uprawnieni do niego będą ci, którzy przyjechali lub przyjadą na Wyspy do końca okresu przejściowego po brexicie, czyli przed 31 grudnia 2020 r.
Podobnie rzecz się ma z obywatelami brytyjskimi w UE, z tą różnicą, że prawo do pobytu i zasiłków będzie dotyczyło tylko danego kraju zamieszkania, np. Holandii, o ile mieszkają tu legalnie 5 lat.
Polecamy: Jak osiągnąć sukces zawodowy w Holandii – psycholog pracy radzi
Ich swoboda poruszania się i zatrudnienia w innych krajach UE będzie zatem ciut ograniczona – np. żyć i pracować w Holandii, a na zimę pojechać na ponad 3 miesiące, by wygrzewać się na Wyspach Kanaryjskich, nie będzie już takie proste.
Negocjacje wciąż trwają, ich wynik nie jest przesądzony.
Dopiero ostateczna umowa zawarta pomiędzy Wielką Brytanią a UE stanowić będzie dla obywateli podstawę prawną przysługujących im praw.
Obywatele pozostają więc w wielkiej niepewności. Nie wiedzą, jak po 2019 r. będą wyglądały ich losy zawodowe czy prywatne w Holandii.
Mnóstwo niewiadomych
Brak jasności co do wielu innych kwestii rodzi duże zaniepokojenie wśród Brytyjczyków w Niderlandach.
„Kwestią tą żyją Brytyjczycy, którzy są tutaj krótko, bo nie wiedzą, co robić: osiedlić się w Holandii, czy nie – mówi Robin Pascoe, red. naczelna Dutchnews.nl.
„Prawo pobytu stałego w Holandii nabywa się dopiero po 5 latach, a co ich czeka w międzyczasie?”
Maja mnóstwo pytań. Czy, jako obywatele spoza UE, będą musieli ubiegać się o pozwolenie na pracę? I co z zasiłkami społecznymi?
Z kolei młodych Brytyjczyków nurtuje, czy warunki studiowania i opłaty za studia się zmienią? Czy będą musieli płacić tyle, ile np. Chińczycy czy Amerykanie? Czy będą musieli zdawać na uczelni egzaminy wstępne, jak to ma miejsce w przypadku kandydatów spoza UE?
Starsi zaś martwią się o czas emerytury. Czy osoba pracująca od dłuższego czasu w Holandii będzie mogła zostać tutaj do momentu przejścia na emeryturę w 2023 r.?
Polecamy: Co możesz zrobić już dziś, by zadbać o siebie? Holenderski przepis na zdrowe życie
Przyjęcie obywatelstwa holenderskiego
Uzyskanie przez Brytyjczyka obywatelstwa niderlandzkiego rozwiązuje wiele problemów, bo staje się obywatelem UE. Jest to jednak emocjonalnie trudna decyzja.
„Każdy z moich brytyjskich znajomych w Holandii chce ubiegać się o holenderskie obywatelstwo” – mówi Robin Pascoe. Sama ma zamiar złożyć wkrótce wymagane dokumenty.
Sytuacja Robin Pascoe jest luksusowa – ma męża Holendra i
nie musi zrzekać się obywatelstwa brytyjskiego.
Jej znajomi w Amsterdamie, para amerykańsko-brytyjska zdecydowana jest, by jedno z nich zrzekło się swojego obywatelstwa na rzecz niderlandzkiego. „Chcą w ten sposób móc zapewnić swoim dzieciom, tutaj urodzonym, z podwójnym obywatelstwem (w tym niderlandzkim), przyszłość w Holandii” – tłumaczy Robin Pascoe.
Do takiego kroku zmusza ich prawo holenderskie, które uznaje tzw. podwójne obywatelstwo tylko w wyjątkowych przypadkach np. kiedy współmałżonek jest obywatelem Holandii lub w przypadku osoby niepełnoletniej (czytaj więcej tutaj) .
Zrzeczenie się brytyjskiego obywatelstwa rodzić może kolejne, nie przewidziane dzisiaj komplikacje. Tak czy owak, życie Brytyjczyków na kontynencie będzie o wiele bardziej utrudnione bez paszportu z unijnymi gwiazdkami.
Doceńmy zatem wartość naszego biało-czerwonego, unijnego obywatelstwa.
Przypominamy
Tym naszym rodakom, którzy chcą się w Holandii na dłużej osiedlić, przy okazji przypominamy, że warto uregulować swoje prawo pobytu stałego w Holandii, tzw. verblijfsvergunning. Czytaj o tym więcej tutaj
Autorki: Małgorzata Bos-Karczewska i Ewa Grochowska
Fot. Pixabay.com
