Milowy krok został zrobiony. Władze prowincji Brabancja Północna i holenderski fundusz vfonds przekażą kwotę 1 mln euro na budowę Memoriału im. gen. St. Maczka w Bredzie. W ten niebywały sposób Breda chce za rok, w 75. rocznicę wyzwolenia miasta, uhonorować swoich wyzwolicieli – polskich żołnierzy z 1 Dywizji Pancernej oraz przekazać o nich pamięć nowym pokoleniom, bo wolność trzeba szanować.
„Przez 20 lat wraz z kilkoma osobami zabiegaliśmy w Bredzie o to, by upamiętnić polskich żołnierzy, by opowiedzieć ich historie i o ich militarnym sukcesie, jakim było wyzwolenie Bredy w październiku 1944 r.”
Tak mówił w rozmowie z portalem Polonia.nl, w październiku ubiegłego roku, Frans Ruczynski, przewodniczący Fundacji Muzeum Generała Maczka, inicjator powstania Memoriału. Teraz ma powody do wielkiej satysfakcji, bo marzenie wielu – inicjatorów i mieszkańców Bredy – w końcu się spełni.
Burmistrz Bredy Paul Depla jest przekonany, że miasto wyzwolone przez 1. Dywizję Pancerną musi tę historię przekazać nowym pokoleniom mieszkańców miasta. Stąd pełne poparcie władz dla projektu powstania Memoriału.
- Memoriał, czyli centrum pamięci, powstanie przy Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym przy Ettensebaan w Bredzie, gdzie spoczywają prochy generała Maczka i jego żołnierzy.
- Centrum będzie także siedzibą Muzeum Generała Maczka, ze stałą ekspozycją o bohaterskim udziale 1. Dywizji Pancernej w wyzwalaniu Brabancji i Holandii. Kompleks ma być oddany do użytku w październiku 2019 r.
- Memoriał Generała Maczka powstanie dzięki owocnej współpracy 3 organizacji: fundacji „Memoriał Generała Maczka”, „Muzeum Generała Maczka” oraz Stowarzyszenia 1. Polskiej Dywizji Pancernej w Niderlandach.
- Jest to jeden z projektów w ramach Brabant Remembers – wielu inicjatyw upamiętniających 75. rocznicę wyzwolenia Brabancji i Niderlandów, obchodzoną w latach 2019 i 2020.
Czytaj więcej: W Bredzie powstanie Memoriał gen. Maczka
Wystawa, edukacja, refleksja
Koncepcja architektoniczna Memoriału zakłada budowę parterowego pawilonu (500 m kw.), z otwartą przestrzenią podzieloną na część wystawienniczo-kinową i edukacyjną oraz salę refleksji.
Przez wielkie szklane ściany zwiedzający będą mogli zobaczyć autentyczny amerykański czołg Sherman oraz w dali nagrobki polskich żołnierzy 1 Dywizji Pancernej i samego generała Stanisława Maczka, które znajdują się na cmentarzu przy Ettensebaan w Bredzie.
Polecamy: Polski ksiądz popularny wśród Holendrów
W centrum znajdzie się stała multimedialna wystawa poświęcona żołnierzom gen. Maczka i ich dowódcy.
Milowy krok
Pozyskanie 1 mln € na budowę Memoriału im. gen. Maczka to milowy krok w realizacji całej inwestycji. Mimo faktu, iż w zeszłym roku gmina Breda już udostępniła na ten projekt kwotę 200 tys. €, to nadal inicjatorzy nie byli pewni, czy przedsięwzięcie się uda, bo potrzeba co najmniej 1,8 mln €.
Polecamy: Ćwierć miliona Polaków w Holandii! Dobrze sobie radzą, 3/4 chce tu zostać
Teraz już wiadomo – natychmiast po wakacjach ruszą prace nad powstaniem Memoriału tak, żeby centrum mogło być uroczyście otwarte w październiku 2019 r.
Nie znaczy to, że budżet projektu jest już domknięty. Inicjatorzy będą zabiegać o dalsze wpłaty wśród firm, społeczności lokalnych i gmin holenderskich (a także belgijskich), które w 1944 i 1945 r. wyzwalali polscy żołnierze.
Proponowane kwoty dla gmin będą miały kształt symboliczny – 1944 € i 1945 €, a więc wyrażą lata, w których toczyły się walki o wyzwolenie Holandii, ze znaczącym udziałem polskich żołnierzy. Sponsorzy centrum pamięci otrzymają tytuły ambasadorów Memoriału. Cała kampania w kierunku ich pozyskania ruszy we wrześniu 2018 r.
75 historii na 75-lecie
Na lata 2019 i 2020 władze Brabancji Północnej przygotowują akcję Brabant Remembers, upamiętniającą wyzwolenie Holandii w latach 1944-1945. Ma mieć ona postać 75 osobistych historii, poprzez które zostanie opowiedziana (w rozmaitych formach) historia całej prowincji podczas II wojny światowej.
Jedną z takich historii jest osoba gen. Stanisława Maczka i jego niezwykle dramatycznych losów, także powojennych.
29 października 1944 r. 1 Dywizja Pancerna dowodzona przez gen. Stanisława Maczka wyparła Niemców po ciężkich walkach z Bredy, otwierając sobie drogę w kierunku Mozy. Miasto zostało oswobodzone bez strat w cywilach i zniszczeń zabytkowej zabudowy. Polscy żołnierze byli witani jak bohaterowie. Wielu z nich na stałe osiadło po wojnie w Bredzie i innych miastach Holandii.
W sprawie centrum pamięci pozostaje jeszcze wiele do zrobienia. Będziemy informować o postępach prac w realizacji Memoriału im. gen. St. Maczka w Bredzie. Jest to także dla nas – Polaków ważny moment w historii polskiej społeczności w Niderlandach.
Fot. maczekmemorial.nl
Autorki: Ewa Grochowska i Małgorzata Bos-Karczewska
