Zobacz fragment filmu – Zdjęcia z prapremiery – O autorce – Prasa o filmie –
NOWOŚĆ z naszego archiwum: artykuły o generale, 1SBS i filmie „Honor generała” (aktualizacja 23 IX 2008)
TV Polonia zaprasza na poruszający film dokumentalny „Honor Generała” według scenariusza i w reżyserii Joanny Pieciukiewicz.
Emisja: środa 18 czerwca o godz. 22.10 i 3.53 oraz czwartek 19 czerwca o godz. 14.15.
Emisję filmu „Honor Generała” w TV Polonia poprzedzi przedpremierowy pokaz prasowy, który odbędzie się 17 czerwca 2008 r. o godz. 17.00 w NoveKino Praha w Warszawie. Pokaz uświetni Jubileusz 15-lecia TV Polonia.
Postać generała Stanisława Sosabowskiego jest bliższa Holendrom niż młodym Polakom. To Holendrzy przywrócili Jemu i Jego brygadzie honor. Wydarzyło się to jednak dopiero u progu XXI wieku.
W czasach powojennych Sosabowski był przez 5 dni w tygodniu po prostu Stanem, szeregowym pracownikiem w fabryce, a tylko podczas weekendów w czasie spotkań kombatanckich zakładał mundur polskiego generała. Jakich działań było trzeba, by generałowi pośmiertnie przyznać holenderski Medal Brązowego Lwa, i by Królowa Holandii Beatrix Wilhelmina Armgard odznaczyła 6. Brygadę Desantowo-Szturmową jako spadkobierczynię 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej, najwyższym holenderskim odznaczeniem wojennym – Orderem Wojskowym im. Króla Wilhelma I? O tym właśnie opowiada film Joanny Pieciukiewicz.
Autorka filmu w bardzo barwny sposób przedstawia historię jego powstania:
– „Jeżeli mówisz poważnie, że chcesz zrobić film o generale Sosabowskim, jutro musisz być w Driel” – mówi przez telefon Małgosia Bos-Karczewska, polska dziennikarka mieszkająca od ponad 20 lat w Holandii.
Następnego dnia stoję oniemiała na Placu Polskim w Driel. Jak to możliwe, że ja o tym nic nie wiedziałam? Kto o tym wie w Polsce? A tu każde wypielęgnowane, holenderskie okno udekorowane zdjęciami polskich żołnierzy. Małgosia energicznie wyciąga mnie z tłumu. – „No, co ty, nie ma czasu. Chodź poznam Cię z jednym z jego chłopaków” – mówi. Idziemy na plac Sosabowskiego. Tam młoda dziewczyna po angielsku ponagla staruszka na wózku inwalidzkim:
– „Dziadku, my musimy wracać już do Anglii!”
Porucznik Jan Laszczak, uczestnik tamtych wydarzeń, przerywa jej niecierpliwie: – „Ale ja muszę tej pani coś powiedzieć, jestem ostatnim świadkiem! Proszę, niech Pani przyjedzie do Londynu, tylko proszę się pośpieszyć. Ja jestem umierający, ale poczekam na Panią” – prawie krzyczy piękną polszczyzną.
– „Masz szczęście, że zdążyłaś mnie jeszcze złapać, za chwilę odlatuję do Afryki” – mówi pakując sprzęt do waliz dziennikarz telewizyjny Geertjan Lassche. – „Widziałem wszystkie nieszczęścia świata, widziałem tsunami, ale żadna historia nie zrobiła na mnie takiego wrażenia jak ta o Sosabowskim i waszych chłopakach”.
Przez kilka kolejnych miesięcy podążamy z ekipą śladami generała Sosabowskiego. Nagrywamy zdjęcia w Portugalii, wracam do Holandii, rozmawiam w Anglii z ciężko chorym porucznikiem Janem Laszczakiem.
Kiedy film jest już gotowy, dzwonię do Londynu. Jasiu odszedł – płacze Jego żona – był bardzo szczęśliwy, że zdążył opowiedzieć Pani swoją historię.
„Honor Generała”
emisja w TV Polonia: 18.06.2008 r. o godz. 22.10 i 3.53 oraz 19.06.2008 r. o godz. 14.15
scenariusz i reżyseria: Joanna Pieciukiewicz
współpraca: Natasza Łysiak
montaż: Marcin Cebulski
zdjęcia: Marcin Przylecki
muzyka: Marcin Czyżewski
dźwięk: Piotr Klimowicz, Maciej Behrent
redakcja: Anna Kossut – Luboińska
producent: Krystyna Kajewska
producent wykonawczy: TVP Szczecin dla TV Polonia
rok produkcji: 2007
Joanna Pieciukiewicz – autorka filmu „Honor generała”
Absolwentka Uniwersytetu Szczecińskiego, Wydziału Filologii Germańskiej (1993 rok). W TVP Szczecin pracuje od 14 lat. Zaczynała od pracy reportera w programie informacyjnym, pracowała jako wydawca tego programu by później zająć się realizacją reportaży i programów społecznych, pisaniem scenariuszy programów edukacyjnych i realizacją dokumentu historycznego.
Dorobek
Wszystkie wymienione poniżej programy zostały zrealizowane na zamówienie ogólnopolskich stacji Telewizji Polskiej :
„Chora kategoria” (1996) – reportaż o samobójczej śmierci młodego żołnierza który na polecenie Ministerstwa Obrony Narodowej prezentowano jako materiał szkoleniowy dla kadr Wojska Polskiego.
„Stacja PRL” (1999-2000) – 20-odcinkowy cykl filmów dokumentalnych zrealizowany dla Programu I TVP i opowiadający o najnowszej historii Polski:
– dwukrotnie nominowany do nagrody Grand Press (2000 i 2001)
– reprezentował TVP na Festiwalu Filmów Edukacyjnych w Bazylei
„Pomorskie pejzaże historyczne” (2001) – 10-odcinkowy cykl filmów dokumentalnych poświęcony historii Pomorza Zachodniego
– film pokazywany na wielu festiwalach krajowych i zagranicznych
– cykl zakupiony przez niemiecką telewizję
„Metryka Goździka” (2002) – film dokumentalny o legendarnym przywódcy Października’56 – Lechosławie Goździku
– film nominowany do nagrody Grand Press 2002
– film pokazywany na wielu krajowych festiwalach
– reprezentował TVP na Konkursie Europejskich Telewizji Regionalnych Circom Regionale 2003
– zakwalifikował się do finału Festiwalu Filmowego Japan Prize 2003
„Tam gdzie wschodzi słońce” (2003-2004) – cykl filmów dokumentalnych o Polskich Kresach Wschodnich dla TVP1
„Telewizyjny Przewodnik po Kraju – Para w Polskę” (2003-2005) – 40 odcinków realizowanych dla I Programu TVP. Cykl programów turystyczno – krajoznawczych pokazujący walory polskich miejscowości
„Nie udawaj Greka” (2005) – 10-odcinkowy cykl programów edukacyjnych, realizowany we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej, popularyzujących wiedzę matematyczną – dla TVP 3 Regionalna, uhonorowany na Ogólnopolskim Przeglądzie Filmów Popularnonaukowych Nagrodą Specjalną Rektora Uniwersytetu Gdańskiego
„Zwolnij w sieci” (2005) – 10-odcinkowy cykl programów edukacyjnych, realizowany we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej, poświęconych zagrożeniom niesionym przez niewłaściwe korzystanie z Internetu – dla TVP 3 Regionalna
„Rue Wiertz” (2006-2007) – 15-odcinkowy cykl programów edukacyjnych, zrealizowanych dla Programu 1, współfinansowanych przez Parlament Europejski
Celem cyklu było rozpowszechnienie wiedzy o historii, zadaniach i działaniach Parlamentu Europejskiego. Opiniujące ten cykl Biuro Informacyjne Parlamentu Europejskiego oceniło wyprodukowane programy notą „bardzo dobry”.
Nagrody i wyróżnienia:
1996 – I nagroda za reprotaż w Konkursie Europejskich Telewizji regionalnych „Circom Regionale”(„Chora Kategoria”)
1997 – Nagroda Prezesa Telewizji Polskiej za Najlepszy Reportaż („Chora Kategoria”)
1999 – Dziennikarz Roku – nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Regionu Pomorza Zachodniego
2000 – nominacja do Nagrody „Grand Press” („Stacja PRL”)
2002 – nominacja do Nagrody „Grand Press” („Metryka Goździka”)
2003 – wyróżnienie na XVIII Międzynarodowym Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów „Niepokalanów 2003”(„Tam gdzie wschodzi słońce”)
2004 – nominacja do nagrody na Festiwalu Filmów Edukacyjnych w Tokio („Metryka Goździka”)
2004 – I nagroda Polskiej Organizacji Turystycznej za najlepszy film telewizyjny o tematyce turystycznej („Para w Polskę”)
2004 – wyróżnienie Zachodniopomorskiej Organizacji Turystycznej za propagowanie gospodarki turystycznej
2006 – Nagroda Specjalna Rektora Uniwersytetu Gdańskiego za cykl „Nie udawaj Greka”
Rozmowa z Joanną Pieciukiewicz, dziennikarką TVP Szczecin, autorką filmu „Honor Generała” – 23.06.2008
Joanna Pieciukiewicz jest z zawodu germanistką. Robiła już takie filmy jak „Metryka Goździka”, czy „Tam gdzie wschodzi słońce”. Współautorka popularnego programu „Stacja PRL”.
– Przyznam się, że dopiero z Twojego filmu dowiedziałem się o losach generała Stanisława Sosabowskiego i jego ludzi. Czemu postanowiłaś nakręcić film właśnie o nim?
– Też odpowiem szczerze. O Sosabowskim wiedziałam tyle, ile przeciętny Polak. Że był generałem, że walczył pod Arnhem, że był bohaterem filmu „Jeden most za daleko”. Że jego postać odgrywał Gene Hackman. I że został w Londynie. Dopiero szperając w internecie zobaczyłam list krewnego generała, pana Wiesława. Okazało się, że mieszka w Szczecinie. Od niego dowiedziałam się, że w Holandii o losach generała wiedzą wszyscy. Jego imieniem są nazywane szkoły. A w Polsce nie wie o nim nikt. Pan Wiesław zaproponował, abyśmy pojechali do Londynu. I tak zaczęła się ta historia. Rodzina generała jest rozsiana po całej Europie. Dlatego pojechaliśmy do Anglii, Portugalii i Holandii. Poznałam m.in. wnuka i prawnuka generała, szefa sztabu brygady brytyjskiej, która walczyła na moście pod Arnhem. To on zaczął walczyć o przywrócenie honoru Sosabowskiego w Anglii, która go skrzywdziła.
– W filmie jest dużo scen z Holandii. Czy naprawdę Sosabowski jest tam tak dobrze znany?
– Ogromnie. Chodzi o miejscowość Driel. To tu zrzucono Polaków w 1944 r. Przyjechałam tam akurat w dniu obchodów rocznicy lądowania Polaków. Patrzę, a tam pełno holenderskich dzieci ubranych w stroje polskie i śpiewających w naszym języku. Przyjechali nasi weterani z Londynu i garstka żołnierzy z Polski. Proszę sobie wyobrazić, że w każdym oknie na tym rynku było zdjęcie polskiego żołnierza. Wszędzie nasze flagi. Gdy śpiewano polski hymn, wszyscy stali na baczność i milczeli. Zatrzymał się nawet mały chłopiec, który jechał rowerem. To trzeba było zobaczyć. Żadne słowa tego nie oddadzą tego, co tam się działo. Wtedy pomyślałem, że chcę zrobić film o osobie, z której możemy być dumni.
– Ile czasu zajęło Ci zrobienie filmu?
– Trzy miesiące zajęło robienie zdjęć. Zaczęliśmy we wrześniu ubiegłego roku. Potem żmudny etap przeglądania tych materiałów. Z kilkuset godzin nagrań musieliśmy zostawić jedynie 53 minuty. Skończyliśmy montaż w marcu.
– To nie jest Twój pierwszy film. Jak go oceniasz w porównaniu z poprzednimi.
– To na pewno mój najlepszy film.
– Podobno była taka scena, gdy nie wytrzymałaś i popłakałaś cię…
– Tak. Nie jest prawdą, że dziennikarze nie płaczą. Była taka chwila podczas premiery kinowej. Wśród publiczności był 92-letni Alan Maćkowiak. Był jednym z bohaterów filmu. Gdy powiedziałam widzom, że jest tu z nami, ludzie zaczęli mu klaskać. Popłakał się. A ja razem z nim.
– Kiedy Czytelnicy „Głosu” będą mogli zobaczyć „Honor Generała” w telewizji?
– Emisja jest planowana na 15 sierpnia. Podczas wakacji ma go wielokrotnie wyemitować TVP Polonia. Filmem jest też zainteresowana TVP1.
– Jaki będzie twój kolejny film?
– Myślę o dwóch projektach. Szczegółów nie zdradzę. Powodem tylko, że chodzi o dwie postaci, które miały wpływ na nasze historię.
Posłuchaj wywiadu: Joanna Pieciukiewicz o jednym ze swoich bohaterów ( 2’22”)
źródło: serwis GP24.pl (Głos Pomorza)
PRASA: Relacje portalu Polonia.NL o gen. Sosabowskim szukaj w dziale Historia lub naszym archiwum lub w wyszukiwarce (na górze po prawej stronie okienko OK)
PRASA: Honor generała Sosabowskiego – Rzeczpospolita 19.06.2008
Wrzesień 1944 r. Żołnierze I Samodzielnej Brygady Spadochronowej stacjonującej w Wielkiej Brytanii niecierpliwią się. Domagają się lotu na Warszawę. Trwa przecież powstanie, Polska ich potrzebuje.
Zamiast tego jednak zostają wysłani do Holandii, by pomóc Brytyjczykom okrążonym przez nazistów pod Arnhem. Zostają zrzuceni z trzydniowym opóźnieniem, w dodatku 7 km od mostu nad Renem, gdzie odbywają się walki. Wprost pod ostrzał Niemców.
I choć żołnierze generała Stanisława Sosabowskiego zapisali w tej bitwie bohaterską kartę, to cała operacja „Market Garden”, od początku źle zaplanowana, a potem nieudolnie przeprowadzona, zakończyła się klęską. – Gen. Browning, odpowiedzialny za to, co się stało, chciał zrobić z Sosabowskiego kozła ofiarnego – mówi major Tom Hibbert, szef sztabu I Brytyjskiej Brygady Spadochronowej. Polski generał, nieszczędzący krytyki Brytyjczykom, doskonale się zresztą do tej roli nadawał. Za brak pokory wobec alianckich przełożonych, ze sławnym marszałkiem Montgomerym na czele, zapłacił utratą dowództwa nad stworzoną przez siebie brygadą. – Czuję wstyd i jak inni weterani I Brygady Spadochronowej zabiorę ten wstyd ze sobą do grobu. Wstyd, że znakomity dowódca został niesłusznie odwołany – wyznaje major Hibbert.
O wstydzie i 60-letniej walce o prawdę, o honor dowódcy I Samodzielnej Brygady Spadochronowej generała Stanisława Sosabowskiego traktuje dokumentalny film Joanny Pieciukiewicz „Honor generała”, którego telewizyjna premiera odbyła się w TV Polonia wczoraj o 22.10, a który zostanie powtórzony dziś o 14.15.
Generał zmarł 25 września 1967 r. na emigracji w Londynie. Dwa lata później jego prochy, zgodnie z jego wolą, spoczęły na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Choć Sosabowski ze swoimi żołnierzami walczył o wyzwolenie Holandii, to przez wiele lat po wojnie holenderski resort obrony odmawiał odznaczenia – prawdopodobnie pod naciskiem pamiętliwych angielskich służb – niepokornego polskiego dowódcy. Apelowali o to dziennikarze, historycy, a nawet rodzina królewska. Dopiero 31 maja 2006 r. na dworze królewskim w Hadze gen. Stanisław Sosabowski został pośmiertnie odznaczony Orderem Brązowego Lwa, a żołnierze polskiej Samodzielnej Brygady Spadochronowej Orderem Wojskowym im. króla Willema.
Źródło: Rzeczpospolita 19.06.2008
Opublikowane w portalu Polonia.NL 16.06.2008, ostatnia aktualizacja 26.06.2008, aktualizacja 23 IX 2008
