1. Dzień Polski w Driel – 17.09.2005 – ZAPROSZENIE DO POLAKÓW W HOLANDII
2. Pamiątkowy album – księga poległych polskich żołnierzy (Roll of Honour) – 16.09.2005
3. FAKTY: Bitwa pod Arnhem – Operacja „Market-Garden” (17-26.09.1944)
1. Dzień Polski w Driel – sobota 17.09.2005 — ZAPROSZENIE DO POLAKÓW W HOLANDII na 61. obchody ku czci poległych polskich żołnierzy z 1. Samodzielnej Brygady gen. St. Sosabowskiego
Program obchodów w Driel przy Polenplein:
• godz. 15.00 uroczysty apel i złożenie wieńców
• godz. 18.00 uroczysta msza św. w j.polskim przy udziale polskiego choru z Niemiec
• godz. 19.30 spotkanie przy kawie z kombatantami i ich rodzinami w budynku „Ons gebouw”
Organizator: Komitet Polen-Driel www.polen-driel.nl
Wrześniowe obchody w Driel to Dzień Polski – inicjatywa mieszkańców tego miasteczka. Główną postacią jest pani Cora Baltussen,
która 60 lat temu 21.09.44 roku natknęła się na lądujących pod Driel
polskich spadochroniarzy z 1. Samodzielnej Brygady gen. St.
Sosabowskiego. Od 1945 r. komitet Polen-Driel kultywuje pamięć o
polskich żołnierzach. Corocznie organizuje Dzień Polski ku czci
poległych polskich żołnierzy.
Pani Cora Baltussen (po prawej) i wnuk generała, Michael Sosabowski (po lewej) składają wieniec w Driel, 18.09.2004
Pierwsza Samodzielna Brygada Spadochronowa lądując pod Arnhem
liczyła 1674 polskich spadochroniarzy. 101 Zginęło na ziemi
holenderskiej. Ich zdjęcia można zobaczyć w witrynie www.marketgarden.com
. Na cmentarzu wojskowym w Oosterbeek spoczywa, obok żołnierzy
brytyjskich i amerykańskich, 80 Polaków – żołnierzy 1. Samodzielnej
Brygady Spadochronowej, uczestniczącej w operacji „Garden-Market”.
2. Prezentacja pamiątkowej księgi poległych polskich żołnierzy/ „Roll of Honour” – piątek 16.09.2005
„ALL MEN ARE BROTHERS” /WSZYSCY LUDZIE SĄ BRAĆMI to
wspaniale wydany angielsko-polski album „roll of
honour”/pamiątkowa księga dokumentująca 97 polskich żołnierzy poległych
w bitwie pod Arnhem w 1944 r.
Album powstał dzięki zacnej inicjatywie Andriesa Hoekstry, prezesa holenderskiej Fundacji Marketgarden, która wydała album.
Prezentacja książki odbędzie się 16 września. Zobacz więcej na stronach Fundacji Marketgarden
3. FAKTY: Bitwa pod Arnhem – Operation Market-Garden (17-26.09.1944)
Operacja
„Garden Market” w zamyśle jej projektodawcy, marszałka Bernarda
Montgomery’ego, zakładała przechwycenie przepraw przez Mozę i odnogi
dolnego Renu i wtargnięcie aliantów do Zagłębia Ruhry, co mogłoby
znacznie przyspieszyć koniec wojny. Desantowana pod Arnhem brytyjska 1.
Dywizja Spadochronowa nie zdołała opanować kluczowego mostu na Renie,
tracąc w poległych, rannych i wziętych do niewoli 80 procent stanu
osobowego.
Pozostali, w liczbie 2400 żołnierzy, wycofali się w
nocy z 25 na 26 września na lewy brzeg rzeki pod osłoną brygady
polskiej. Przerzucono ją w rejon walk dopiero 21 i 24 września – czyli
zdecydowanie za późno. Straty Polaków, odpierających w otwartym polu
ciągłe niemieckie ataki i odtwarzających wciąż na nowo improwizowane
przeprawy przez Ren, sięgnęły ponad 20 procent.
Niestety operacja,
którą Bernard Montgomery zaplanował na 48 godzin, trwała osiem dni –
213 godzin. Osaczeni z trzech stron spadochroniarze mieli bardzo trudną
pozycję do obrony i cała operacja zakończyła się fiaskiem.
MARKET-GARDEN, kryptonim wspólnej operacji
alianckich wojsk lądowych i powietrznodesantowych podczas II wojny
świat., przeprowadzonej 17–26 IX 1944 przez 21 grupę armii w celu
dotarcia poprzez Holandię do pn. Niemiec; dow.: marsz. B.L. Montgomery;
bryt. 2 armia nacierała przez Eindhoven–Veghel–Grave–Nijmegen na
Arnhem; 1 korpus powietrznodesantowy (amer. 82 i 101 oraz bryt. 1 dyw.
powietrznodesantowe, pol. 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa),
przerzucony na tyły wojsk niem., dążył do opanowania mostów na kanałach
(Wilhelminy, Zuid–Willemsvaart), Mozie i 2 ramionach delty Renu (Waal,
Lek) oraz utrzymania ich do czasu dotarcia wojsk lądowych; po stronie
niem. broniły się wojska Grupy Armii „B” (15 armia, 1 armia
spadochronowa, 2 korpus pancerny SS); dow.: marsz. W. Model; operacja
zakończyła się niepowodzeniem (wojska alianckie nie zdobyły mostów w
Arnhem).
SAMODZIELNA BRYGADA SPADOCHRONOWA, 1941–47
jednostka PSZ, powstała w Szkocji, w celu wsparcia planowanego
powstania powszechnego w Polsce, wyłączona z działań na Zachodzie;
liczyła 2 200 żołnierzy, dow. gen. S. Sosabowski (do XII 1944), ppłk S.
Jachnik, ppłk A. Rawicz-Szczerbo (od III 1945); 1944, pod naciskiem
dowództwa bryt., wzięła udział w operacji powietrzno-desantowej, która
połączona z natarciem dywizji pancernych („Market-Garden”) miała
otworzyć aliantom drogę do Niemiec; Brygada walczyła pod Arnhem,
straciła 23% swego stanu; po kapitulacji Niemiec w składzie bryt. wojsk
okupacyjnych.
SOSABOWSKI STANISŁAW (1892–1967), generał; od 1909
w organizacjach niepodl., 1914–18 w armii austr.; od 1918 w WP; 1929–37
wykładowca Wyższej Szkoły Wojennej; w kampanii wrześniowej 1939 dow. 21
pułku piechoty „Dzieci Warszawy”; 1940 dow. 1 dyw. następnie 4 dyw.
piechoty we Francji; organizator i dow. (do XII 1944) 1 Samodzielnej
Brygady Spadochronowej w W. Brytanii, która walczyła IX 1944 pod Arnhem
(Holandia) podczas operacji powietrznodesantowej aliantów
(Market-Garden); 1944–47 inspektor w Pol. Korpusie Przysposobienia i
Rozmieszczenia; pozostał na uchodźstwie; Droga wiodła ugorem (1967).
(źródło: Encyklopedia PWN)
