To wielki sukces wszystkich Polaków i Holendrów zaangażowanych w ten projekt. Udało się zebrać fundusze potrzebne na rozpoczęcie prac i wiosną w Bredzie rusza budowa Memoriału generała St. Maczka! Otwarcie planowane jest 26 października br. – w 75. rocznicę wyzwolenia Bredy przez polskich żołnierzy.
„Przez 20 lat, wraz z kilkoma osobami, zabiegaliśmy w Bredzie o to, by upamiętnić polskich żołnierzy. By opowiedzieć ich historie i o ich militarnym sukcesie, jakim było wyzwolenie Bredy w październiku 1944 r.”.
Tak mówił w 2017 r. w rozmowie z portalem Polonia.nl Frans Ruczynski – przewodniczący Fundacji Muzeum Generała Maczka, inicjator powstania Memoriału. Teraz ma powody do wielkiej satysfakcji, bo marzenie wielu – inicjatorów i mieszkańców Bredy – w końcu się spełni. Frans jest synem Konrada Ruczynskiego, który służył pod generałem Maczkiem.
Czytaj także: W Bredzie powstanie Memoriał im. generała Maczka
Upamiętnienie i refleksja
Memoriał powstanie na terenie przy Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym przy Ettensebaan w Bredzie.
Koncepcja architektoniczna Memoriału zakłada budowę przeszklonego parterowego pawilonu o powierzchni 500 m kw., z otwartą przestrzenią podzieloną na część wystawienniczo-kinową i edukacyjną.
Ekspozycja obejmie pełny cykl historyczny związany z żołnierzami gen. Stanisława Maczka – od ich mobilizacji w Polsce we wrześniu 1939 r. do zdobycia bazy niemieckiej marynarki wojennej w Wilhelmshaven 5 maja 1945 r. w północno-zachodniej części Niemiec.
Przez wielkie szklane ściany obiektu zwiedzający będą mogli zobaczyć autentyczny amerykański czołg Sherman, a w dali nagrobki polskich żołnierzy 1 Dywizji Pancernej i samego generała Stanisława Maczka.
18-metrowa ściana
W centrum znajdzie się stała wystawa poświęcona żołnierzom gen. Maczka i ich dowódcy, z 18-metrową multimedialną ścianą z historycznymi zdjęciami polskich żołnierzy wyzwalających Bredę.
Obok zaś ulokowane zostanie „Chambre de Reflection” – miejsce refleksji związanej z wydarzeniami II wojny światowej.
Powyższy film przedstawia historię projektu Memoriału, jego wizualizacje, wypowiedzi inicjatorów, architektów oraz archiwalne ujęcia z wyzwolenia Bredy przez Polaków (j. holenderski)
Przypomnijmy, że 29 października 1944 r. 1 Dywizja Pancerna dowodzona przez gen. Stanisława Maczka wyparła Niemców po ciężkich walkach z Bredy, otwierając sobie drogę w kierunku Mozy.
Nasi żołnierze oswobodzili miasto bez strat w cywilach i zniszczeń zabytkowej zabudowy. Polscy żołnierze byli witani jak bohaterowie. Wielu z nich na stałe osiadło po wojnie w Bredzie i innych miastach Holandii.
Zaangażowanie holenderskich gmin
Losy budowy Memoriału do końca nie były pewne, bowiem do jego powstania potrzebna jest duża kwotą pieniędzy – 1,8 miliona euro.
Dzięki zaangażowaniu władz prowincji Brabancja Północna, funduszu vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg) oraz kilkunastu holenderskich gmin udało się zebrać znaczną część tych środków, pozwalającą na rozpoczęcie budowy.
O zbiórce funduszy na budowę Memoriału pisaliśmy więcej w tekście: Jest milion euro na budowę Memoriału gen. Maczka w Bredzie!
Warto przypomnieć, iż niderlandzkie gminy wpłacały na cel budowy Memoriału kwoty o symbolicznej wymowie – jednorazowo 1944 i 1945 euro oraz ich wielokrotność.
Obecnie inicjatorzy miejsca upamiętnienia gen. Maczka i jego żołnierzy będą zwracać się do około 60 gmin, które zostały wyzwolone przez Polaków, o podobne symboliczne wpłaty, bo budżet projektu wciąż nie jest do końca zamknięty.
Inicjatorzy będą również zabiegać o dalsze wpłaty wśród firm i społeczności lokalnych, w tym belgijskich.
Brabant Remembers w 2019 i 2020
W 2019 i 2020 roku władze Brabancji Północnej przygotowują akcję „Brabant Remembers” upamiętniającą wyzwolenie Holandii w latach 1944-1945.
Ma mieć ona postać 75 osobistych historii, poprzez które zostanie opowiedziana (w rozmaitych formach) historia całej prowincji podczas II wojny światowej.
Jedną z takich historii jest osoba gen. Stanisława Maczka i jego niezwykle dramatyczne losów, także powojenne.
Po wojnie Stanisław Maczek osiadł na stałe w Szkocji. Nie przysługiwała mu emerytura, pracował więc m.in. jako barman. W 1946 r. pozbawiony został obywatelstwa polskiego, które zostało mu przywrócone w 1971 r. Zmarł 11 grudnia 1994 r. w Edynburgu w wieku 102 lat. Pochowany został, zgodnie z życzeniem, na Polskim Cmentarzu Wojennym w Bredzie, wśród swoich żołnierzy.
Autorki: Ewa Grochowska i Małgorzata Bos-Karczewska
>> Zapraszamy do wyszukiwania interesujących tematów w naszym archiwum (pole wyszukiwarki). Zawiera mnóstwo cennych informacji, na tyle, że artykuły publikowane na portalu Polonia.nl są archiwizowane przez Królewską Bibliotekę w Hadze jako dziedzictwo cyfrowe Holandii <<
