De roman 'De draad en de vliegende naald’ is het schrijversdebuut van Gerdien Verschoor
De auteur studeerde kunstgeschiedenis in Leiden en Kraków. In 1998 verdedigde ze haar proefschrift over een Poolse kunstenaarsgroep, de Kapisten, aan het Kunsthistorisch Instituut van de Poolse Academie van Wetenschappen. In Polen werkte ze als conservator in Muzeum Sztuki (Kunstmuseum) te Łódź, daarna als cultureel attaché aan de Nederlandse Ambassade te Warschau. Ze spreekt Pools. Sinds 2005 is ze directeur van CODART, het internationale netwerk van museumconservatoren van Nederlandse en Vlaamse kunst. Momenteel werkt ze aan haar tweede roman.
Gerdien Verschoor
“De draad en de vliegende naald”
Uitgeverij Contact, Amsterdam
Juli 2011
Prijs 24,95 euro
ISBN 978 90 254 3666 7
Het boek speelt zich af in Warschau gedurende één lange nacht in Huize Tajemnica (het Geheim). We leren de geheimen kennen van het leven van Julia en haar zoon.
Aan het begin van deze nacht treft de bejaarde Julia haar zoon Roman dood aan in zijn kamer. Hij is overleden tijdens het ordenen van zijn spullen. Julia belt eerst een ambulance, maar bedenkt zich dan. Ze brengt de hele nacht door bij haar zoon. Julia roept vage beelden en verdrongen herinneringen op uit haar leven dat werd getekend door het verlies van haar dierbaren.
In september 1939 vlucht Julia als 12-jarig meisje met haar ouders en haar zusje Nina voor de Duitsers. Eerst verliest ze haar zusje, vervolgens, tijdens verbanning in Siberië, verdwijnt haar vader Jakub Neugeboren. Na de oorlog keert ze met haar moeder uit Siberië naar Warschau terug. Ze begint een nieuw leven. Maar al snel verliest ze de man met wie ze één bijzondere nacht doorbrengt (de vader van Roman). Gedurende deze nacht onthult Julia in een vlaag van openhartigheid de geheimen van haar leven: haar joodse afkomst, haar oorlogservaringen, en haar schuldgevoel om het verlies van Nina. Geschokt en zwijgend wijst de man haar de deur. Julia voedt haar zoon in haar eentje op, ze wonen bij elkaar.
Terwijl ze waakt bij haar zoon, keert Julia in gedachten ook terug naar zijn kindertijd. Als negenjarige stichtte hij in zijn kamer een museum van herinneringen. Ze denkt aan zijn gevangenschap tijdens de staat van beleg in 1981. Ze grasduint in het “museum” van haar zoon: ze leest brieven, bekijkt foto’s, opent een doos met het opschrift “Wonderschoenen – 1943” en een map met het opschrift “Angst – 1968”. Langzaam tekent zich het beeld af van een kind dat de waarheid over zijn moeder zoekt, een zoon die lijdt omdat hij zijn vader nooit gekend heeft, een jood die een trauma doorleeft in het communistische Polen.
Tegen de ochtend luistert Julia naar een radio-interview met haar zoon (Roman is journalist en docent cultuurgeschiedenis) waarin hij vertelt over zijn liefde voor zijn moeder. Ze leest nog meer brieven. En ontdekt het geheim van zijn leven: dat haar zoon alles, wat zij probeerde te vergeten, wilde bewaren in zijn museum.
“Alles wat ik aanraak, gaat dood, of verdwijnt uit mijn leven. Nina. Mijn vader. De man die ik al meer dan vijftig jaar wil vergeten. Jij. De enige persoon die ik kan aanraken, dat ben ikzelf. Ik ben immuun voor mijn eigen gif, zelfs op de momenten dat ik niets liever wil dan zelf ook te sterven. Zoals vannacht.” – zegt Julia tegen zichzelf.
De roman straalt een geheimzinnige sfeer uit: gedachten, emoties, vermoedens spelen een belangrijke rol. De auteur laat haar fantasie de vrije loop, zo is er in de roman bijvoorbeeld een verhaal gecomponeerd over een schoenlapper uit Görlitz en over engelen die met stenen gooien.
De structuur van het boek is gebaseerd op de cyclus van zeven cantates “Membra Jesu Nostri” van Dittrich Buxtehude (1639 – 1707), waar in elke cantate een van de ledematen van de gekruisigde Christus bezongen wordt. De roman van Verschoor bestaat uit zeven delen, ieder deel verwijst naar een lichaamsdeel van de zoon van Julia Nowak. De intrigerende titel van het boek is afkomstig uit het gedicht 'Leven, leven’ van de Russische dichter Arseni Tarkovski.
Dit is een geweldig geschreven boek, Verschoor heeft aandacht voor details, de plot van het boek en de vele intrigerende lijnen ontvouwen zich meesterlijk en houden de lezer in grote spanning. Het schrijversdebuut van Gerdien Verschoor lees je in één adem uit, om er daarna steeds weer naar terug te keren.
Een meesterstuk! Warm aanbevolen.
Ik duim ervoor dat het boek ook in Polen zal verschijnen.
Verschoor denkt overal aan. Ze communiceert met haar schrijvers via de website www.gerdienverschoor.nl
Auteur: Małgorzata Bos-Karczewska
LINK
Gepubliceerd op website Polonia.NL 28.11.2011
Uitgever: STEP – Stichting van Poolse Experts in Nederland. lees over ons
