Rząd twierdzi, że ceny żywności w Holandii są niskie, a sporo jedzenia ląduje na śmietniku. Farmerzy zarabiają za mało, ekologiczne rolnictwo wymaga nakładów. Najnowsze dane CBS mówią, że w supermarketach takiego skoku cen nie było od 10 lat. Stać cię na zdrową żywność?
Posłuchajmy najpierw analityków rynku. Na łamach „Algemeen Dagblad” (AD) ekspert z Vrije Universiteit Amsterdam mówi tak: „Zdrowa żywność, taka jak owoce i warzywa, drożeje już od kilku lat. Z kolei niezdrowe, śmieciowe jedzenie staje się tańsze”.
Polecamy także: Holandia: Mieszkanie socjalne? W niektórych gminach poczekasz na nie 7-10 lat
W rozmowie z AD Jaap Seidell dodaje: „Z jednej strony rzeczywiście wydajemy mniej na jedzenie w stosunku do całości dochodów na miesiąc, ale z drugiej – rośnie grupa ludzi o niskich dochodach, dla których kupowanie jakościowego jedzenia staje się problemem”.
Co mówi pani minister rolnictwa?
Carola Schouten – minister rolnictwa i środowiska w wywiadzie dla „Algemeen Dagblad” wygłosiła opinie, które zbulwersowały np. ANBO – organizację zrzeszającą holenderskich emerytów. Osób o niskich dochodach nie będzie stać na zdrową żywność! – alarmują seniorzy.
Co takiego powiedziała pani minister? Jedzenie w Holandii jest zdecydowanie tanie. Drożej jest np. w Belgii i Francji, nieco taniej w Niemczech.
Czytaj: Czy Holendrom żyje się lepiej niż przed kryzysem?
Holendrzy wydają teraz na żywność od 10 do 12 proc. swoich dochodów. W latach 70. ubiegłego wieku wydawali na te artykuły 20 proc. zarobków. Co gorsza, ogromna ilość kupowanego jedzenia ląduje na śmietniku.
Tymczasem rolnicy, czyli producenci żywności, obciążeni podatkami zarabiają coraz mniej, bo muszą inwestować w technologie oszczędzające środowisko naturalne (mniej nawozów chemicznych, inne pasze dla zwierząt). A one kosztują.
Takich inwestycji i tak jest za mało, trzeba ich o wiele więcej. Wymagają tego postępujące zmiany klimatu. Pani minister w wywiadzie dla AD nie wyklucza, że żywność może jeszcze bardziej podrożeć. Konsumenci będą płacić za przestawienie produkcji żywności na tory gospodarki zrównoważonej (ekologicznej).
Co mówią statystyki?
Najnowsze dane holenderskiego urzędu statystycznego (CBS) są jednoznaczne – od 10 lat nie było w sklepach tak wysokiego skoku cen żywności, jak w tym roku. Stawka BTW (odpowiednik polskiego VAT) na te artykuły wzrosła z 6 do 9 proc.
Efekt? Wzrost cen żywności o średnio 3,8 proc. Najbardziej podrożało mięso i ryby, już i tak przecież w Holandii drogie – w tej grupie odnotowano skok cen aż o 5 proc.
Polecamy także: 50 lat płacy minimalnej w Holandii. Kto dzisiaj tyle zarabia?
Wzrost cen żywności i napojów jest więc wyższy niż inflacja w Holandii. Ta w maju 2018 r. wynosiła 2,4 proc. Gdyby nie wzrost podatku BTW, to ceny skoczyłyby średnio tylko o 0,9 proc., ocenia holenderski urząd statystyczny. Ceny w supermarketach rosną szybciej niż płace.
Jest prawdą, że statystycznie (tak mówiła minister) holenderska rodzina wydaje na jedzenie około 10 proc. swoich dochodów. Jedna czwarta tej kwoty to zakupy ryb i mięsa. Spożycie mięsa zresztą spada w Niderlandach, być może to skutek tych wysokich cen, ale na razie CBS tego jeszcze nie zbadał.
Za wcześnie na czarne scenariusze?
W połowie tego roku minister rolnictwa i środowiska przedstawiła swój plan przestawienia rolnictwa Holandii na rolnictwo ekologiczne. Już teraz wiadomo, że jego realizacja obciąży budżety rodzinne. Eksperci obawiają się zwłaszcza o osoby o niskich i średnich dochodach.
Organizacja pracodawców VNO-NCW ocenia, że płace pracowników rosną, co prawda, znacznie szybciej teraz, niż w ubiegłych latach, ale to tylko jedna strona medalu. Bo dodatkowe pieniądze w budżecie „zjada” właśnie wzrost podatku BTW i znacznie wyższe koszty energii.
Z kolei organizacja konsumencka Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) uważa, że jeszcze za wcześnie na czarne scenariusze. Czy osoby o niskich dochodach będą miały pieniądze na żywność śmieciową, a nie jakościową? To zależy od poziomu inflacji i dalszego wzrostu płac.
>> Zapraszamy do wyszukiwania interesujących tematów w naszym archiwum (pole wyszukiwarki). Zawiera mnóstwo cennych informacji, na tyle, że artykuły publikowane na portalu Polonia.nl są archiwizowane przez Królewską Bibliotekę w Hadze jako dziedzictwo cyfrowe Holandii <<
