System edukacji w Holandii to istna łamigłówka. Jest bardziej skomplikowany i istotnie różni się od polskiego. Jeśli jesteście rodzicami, nawet kilkulatka, to kilka informacji na pewno wam się przyda. Znacie obowiązki rodziców ucznia?
Obowiązek szkolny
Obowiązek szkolny (leerplicht) w Holandii wprowadzono w 1900 roku i obejmuje dzieci od 5 do 16 roku życia.
W praktyce dzieci rozpoczynają szkołę podstawową krótko po ukończeniu 4 lat. W wielu szkołach odpowiednik polskiej zerówki, czyli klasy pierwsza i druga (groep 1-2, kleuterklas) są połączone.
Czterolatki dołączają do klasy w ciągu roku szkolnego, pięcio- i sześciolatki przechodzą pełny cykl roczny. Dzieci dołączające do pierwszej grupy początkowo przychodzą do szkoły tylko na pół dnia, a dopiero po kilku tygodniach zaczynają zostawać na popołudnia.
Obowiązkowi szkolnemu podlega dziecko od pierwszego dnia miesiąca, po ukończeniu 5 roku życia.
Obowiązki rodziców lub opiekunów ucznia
Rodzice lub opiekunowie dziecka w wieku szkolnym muszą zapewnić, by:
1. dziecko zostało zarejestrowane w szkole
2. dziecko regularnie uczęszczało do szkoły
3. regularnie kontaktować się ze szkołą w celu dowiedzenia się, jak dziecko daje sobie radę w nauce
Różnorodność szkół
W Holandii działają 1. publiczne szkoły – gminne szkoły świeckie (openbare basisschool), 2. specjalne szkoły (zarządzane przez fundacje czy stowarzyszenia) – szerokoreligijne (levensbeschouwwelijk), protestanckie (zazwyczaj christelijk), katolickie (katholiek), muzułmańskie (islamitisch), hinduskie (hindoestaans), żydowskie (Joods) oraz Montessori i 3. szkoły prywatne.
Nauka w publicznych i specjalnych szkołach finansowana jest przez państwo. Edukacja w Holandii podlega Ministerstwu Edukacji, Kultury i Nauki (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) oraz samorządom lokalnym.
Szkoła podstawowa
Klasy w holenderskiej szkole podstawowej nazywane są grupami (1-2 do 8). W większości szkół nie ma standardowych zadań domowych. Od czasu do czasu uczniowie muszą np. nauczyć się słówek, zrobić kilka ćwiczeń lub przygotować prezentację.
Szkoły stosują różne systemy ocen, najczęściej do A do E, przy czym A to ocena najwyższa. Stosowane są też oceny wyrażone słowami: niedostateczny (onvoldoende), dostateczny (voldoende), dobry (goed), bardzo dobry (zeer goed), celujący (uitstekend).
Wszystkie wyniki szkolne ucznia są rejestrowane w systemie monitorowania postępów (leerlingvolgsysteem), a rodzice otrzymują okresowe raporty (rapport).
Większość szkół (publiczne i specjalne) w Holandii jest bezpłatna. Podobnie jak w Polsce, praktykowane są składki na komitet rodzicielski (ouderbijdrage). Są one nieobowiązkowe, a ich wysokość może się znacznie różnić w poszczególnych szkołach.
W elitarnych szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, w których są dodatkowe zajęcia szkolne i pozaszkolne, ta opłata może wynosić kilkaset do nawet ponad tysiąc euro. Zwykle jednak składka wynosi kilkadziesiąt euro rocznie.
Podobnie jak w Polsce, dzieci chodzą do szkoły od poniedziałku do piątku. Wiele szkół dzieli zajęcia na bloki trwające 90 minut. Z kolei holenderskie wakacje szkolne (terminy) uzależnione są od regionu, w którym znajduje się placówka.
Szkoła średnia
Dzieci w wieku 12 lat zaczynają w Holandii naukę w różnych szkołach średnich. O egzaminie kończącym szkołę podstawową i wyborze dalszej ścieżki nauki pisaliśmy szerzej w tym artykule
Szkoły średnie dzielą się na trzy poziomy:
- poziom zawodowy I stopnia VMBO (z 4 podpoziomami) – około 60 proc. uczniów kończących szkoły podstawowe otrzymuje takie wskazanie dalszej nauki. Nauka trwa 4 lata, po których uczeń zwykle kontynuuje edukację na poziomie zawodowym II stopnia – MBO (ma 4 podpoziomy).
- poziom pośredni HAVO – nauka na poziomie HAVO trwa 5 lat, a jego ukończenie upoważnia do kontynuowania edukacji w wyższych szkołach zawodowych (HBO).
- poziom ogólnokształcący VWO – trwa 6 lat, po czym uczeń może kształcić się dalej na uniwersytetach. Poziom ten dzieli się na elitarne gymnasium, bardziej popularne technasium oraz zwykłe atheneum.
W szkołach średnich stosuje się system ocen od 1 do 10, przy czym 1 to ocena najniższa. Od 6 w górę to ocena dostateczna, a od 5 w dół – niedostateczna.
W Holandii pełny obowiązek szkolny obejmuje młodzież w wieku do 16 lat. Jest on przedłużany do 18 roku życia w przypadku, gdy uczeń nie uzyskał jeszcze tzw. kwalifikacji początkowej (startkwalificatie).
Kwalifikację tę można zdobyć kończąc przynajmniej szkołę średnią na poziomie HAVO, VWO i MBO-2. Uczeń musi chodzić do szkoły w pełnym wymiarze godzin. Wyjątek stanowią uczniowie poziomu MBO, którzy łączą pracę z nauką (BBL).
Dużą uwagę poświęca się młodzieży w wieku od 18 do 23 lat, którzy nadal nie zdobyli kwalifikacji. Dodatkowe wsparcie oferują im regionalne centra (RMC), koordynujące osoby rezygnujące przedwcześnie ze szkoły.
Czytaj także: Matura po holendersku
Szkolnictwo wyższe
W Niderlandach istnieją wyższe szkoły zawodowe (hogeschool) i uniwersytety (universiteit). Dyplom szkoły średniej na poziomie HAVO i MBO-4 daje wstęp na 4-letnie wyższe studia licencjackie (HBO-Bachelor).
Absolwent szkoły średniej z dyplomem VWO ma możliwość kontynuowania nauki zarówno na wyższych 4-letnich studiach zawodowych HBO, jak i 3-letnich akademickich studiach licencjackich (WO-Bachelor).
Osoby z dyplomem licencjata zawodowego HBO mogą podjąć studia magisterskie (HBO-Master) w systemie dziennym. Absolwenci licencjackich studiów akademickich natomiast mogą kontynuować studia na poziomie magisterskim (WO-Master). Studia te oferowane są często w j. angielskim i obejmują roczne lub 2-letnie programy magisterskie.
Edukacja dzieci obcojęzycznych
Dla dzieci i młodzieży bez znajomości języka niderlandzkiego, w wieku od 8 do 18 lat, tworzone są tzw. klasy językowe w szkołach podstawowych (taalklas) lub tzw. międzynarodowe w szkołach średnich (ISK).
W założeniu dzieci spędzają w takiej klasie maksymalnie 2 lata, po których powinny znać język niderlandzki na poziomie umożliwiającym uczestnictwo w regularnych zajęciach szkoły holenderskiej.
Prywatne szkoły międzynarodowe
W 21 miastach Holandii działają również prywatne szkoły międzynarodowe, zarówno podstawowe, jak i średnie, uczące dzieci w języku angielskim – jak np. w British School w Amsterdamie, francuskim – jak w Lycée Français Vincent van Gogh w Hadze czy japońskim – w Japanese School w Amsterdamie. Do nich uczęszczają dzieci ekspatów i dyplomatów. Czesne wynosi od 4 do 16 tys. euro rocznie.
Przy pisaniu artykułu korzystałam z opracowania „Informator edukacyjny dla Polaków i Polonii w Holandii”, wydanego przez Stichting Kreda na zlecenie Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Hadze.
Artykuł, z natury rzeczy, zawiera tylko najważniejsze informacje, wszystkie szczegóły natomiast znajdują się w publikacji, której całość jest pod tym linkiem
Fot. Pixabay
