Zbliża się kolejna 66. rocznica wyzwolenia Axel w prowincji Zelandia.
Cementarz w Axel, warta honorowa 19 IX 2009 r.
We wrześniu 1944 roku polscy żołnierze z 10. pułku dragonów, wchodzącego w skład 10 Brygady Kawalerii Pancernej z 1 Dywizji Pancernej generała Maczka, otrzymali ważne zadanie zdobycia Axel, następnie portu Terneuzen i dostępu do lewego brzegu dolnego biegu Skaldy. Miało to ułatwić dalsze działania wojsk kanadyjskich w Zelandii w rejonie Breskens, Beveland i Walcheren. Walki Polaków w rejonie Axel trwały 5 dni (16 IX – 20 IX 1944 r.).
Znaczenie bitwy pod Axel
Zwycięska bitwa była wyłącznie dziełem polskich żołnierzy, bez wsparcia lotnictwa aliantów, które było zaangażowane w toczącej się właśnie operacji Market-Garden.
Polacy zmusili 712 Dywizję Piechoty do ucieczki wpław przez Skaldę. Zwycięstwo Polaków dało przyczółek i ułatwiło dalsze działania 1 Armii Kanadyjskiej w rejonie ujścia zachodniej odnogi Skaldy. Jak trudna była to operacja niech zaświadczy fakt, że walki trwały do 8 XI 1944 roku. Kanadyjczycy musieli zmagać się nie tylko z dobrze ufortyfikowanym przeciwnikiem, ale również z warunkami deszczowej pogody.
Dzięki przejęciu kontroli nad ujściem Skaldy, do portów belgijskich z Antwerpią na czele, mogły zawijać statki i okręty z zaopatrzeniem wojennym dla walczących sił sprzymierzonych.
Most „Gdynia”
Dzisiaj myśląc o tamtych wydarzeniach, wspominamy pamięć 25 polskich żołnierzy, którzy polegli podczas ostrzału artylerii niemieckiej w czasie budowy mostu saperskiego, który służył przeprawie bojowych wozów pancernych przez kanał Axel-Hulst.
Próbujemy odgadnąć zagadkę, genezę nazwy mostu „Gdynia”, jaką nadali mu polscy budowniczowie. Wdzięczni Holendrzy za wyzwolenie ich miasta, nadając imię „Gdynia” upamiętnili ten fakt pomnikiem oznaczającym to miejsce oraz najbliższym mostem drogowy na kanale Axel – Hulst noszącym dumnie nazwę „ GDYNIA – BRIDGE”. Tablica przypomina historię z września 1944 roku.
Wystawa o Gdyni
Wielu współczesnych Holendrów nie kojarzy tego słowo z niczym. To z myślą o nich, gdy będą odwiedzać „Gdynia museum” w Axel powstanie osobna ekspozycja przedstawiająca Gdynię. Duma nie tylko Polski Przedwrześniowej, ale również obecnej. Ekspozycja ma pokazać i zachęcić Holendrów do odwiedzania Polski i polskiego Wybrzeża. W dniu 17 września br. dokonamy otwarcia nowej ekspozycji w „Gdynia museum”.
Koncert
W nawiązaniu do obchodów Roku Chopinowskiego, w tym samym dniu tj. 17 września o godz. 20.00 w sali De Halle w Axel odbędzie się koncert w wykonaniu polskiej, utalentowanej pianistki pani Urszuli Danielewicz. Pani Urszula, która swoje życie związała z Holandią, zagra na epokowym instrumencie – pianoforte. Dla miłośników muzyki Chopina, to niewątpliwie wyjątkowa gratka, usłyszeć jego muzykę nieomal w oryginalnym brzmieniu.
Wstęp na recital wynosi symbolicznie 5 euro.
W imieniu organizatorów serdecznie zapraszam Rodaków do wzięcia udziału w obchodach 66. rocznicy wyzwolenia Axel dnia 17 września br.
autor: Tomasz Sawicki
- Program obchodów 66. rocznicy wyzwolenia Axel przez żołnierzy 1 PDP generała Maczka – 17.09.2010
17 września 2010
godz. 10.00 – Spotkanie z młodzieżą szkolną z Axel pod Polskim Krzyżem nad kanałem Axel – Hulst
manifestacja, złożenie kwiatów. Zwiedzanie Gdynia Museum – żywa lekcja historii
godz. 17.00 – Otwarcie ekspozycji: „Historia miasta Gdynia w fotografii” w Gdynia Museum w Axel
Uroczyste otwarcie wystawy w obecności sponsorów, zaproszonych gości i publiczności. Prezentacja zbiorów militariów z II Wojny Światowej.
godz. 19.10 – Złożenie wieńców i kwiatów pod pomnikiem Polski Krzyż nad kanałem Axel – Hulst
godz. 19.30 -Złożenie wieńców i kwiatów pod pomnikiem na cmentarzu żołnierskim w Axel
godz. 20.00 – Recital chopinowski w wykonaniu p. Urszuli Danielewicz na zabytkowym XIX – wiecznym pianoforte w de Halle w Axel
LINKI
- Czytaj o wyzwoleniu Axel
- Zobacz zdjęcia z uroczystości w Axel w 2009 r.
Opublikowane w portalu Polonia.NL 30.08.2010, aktualizacja 07.09.2010
Wydawca portalu: STEP – Stowarzyszenie Ekspertów Polskich w Holandii. Czytaj o nas
