1. Poolse douane intimideert Amsterdamse scholieren – 28.05.2005
2. Persbericht van de Poolse Ambassade in Den Haag – 30.05.2005
3. 'Incident zegt nog niets over alle Polen’ (Trouw) – 31.05.2005
4. Poolse tolerantie kent grenzen (Trouw) – 31.05.2005
5. Polen ergeren zich aan 'hetze’ (NRC Handelsblad) – 1.06.2005
6. Rasistowski skandal na polskiej granicy (Gazeta Wyborcza) – 2.06.2005
7. Polacy: co złego to nie my (Gazeta Wyborcza) – 2.06.2005
8. Dwie wersje – komentarz Marcina Bosackiego (Gazeta Wyborcza) – 2.06.2005
9. Hoe terecht is de angst voor de Polen? TV-programma RONDOM TIEN – 2.06.2005
10. Straż Graniczna zaprzecza doniesieniom o rasistowskim incydencie (Gazeta Wyborcza) – 2.06.2005
11. De reactie op de column van Jan Blokker “Het Normale Europa” in De Volkskrant – 8.06.2005
12. Antwoord van de Ambassadeur van Polen op de brief van het Montessori College – 22.06.2005
1.: Poolse douane intimideert Amsterdamse scholieren – 28 mei 2005
Een groep van ongeveer dertig Amsterdamse leerlingen van Montessori College uit Amsterdam-Oost is deze week urenlang vastgehouden en geïntimideerd bij de Poolse grens. Ze waren daar om een bezoek te brengen aan het vroegere concentratiekamp Auschwitz.
De douaniers hadden het vooral gemunt op de scholieren van Marokkaanse komaf en maakten vervelende en seksueel getinte opmerkingen. Zo vroegen ze zich hardop af of er nog 'normale kinderen’ in de bus zaten.
Wethouder Aboutaleb (Onderwijs en Integratie) neemt de zaak hoog op, liet
Het bezoek maakte onderdeel uit vaneen project van de gemeente Amsterdam om jongeren meer over de geschiedenis bij te brengen. Eerder bleek dat op een aantal scholen in de hoofdstad docenten problemen hadden met het lesgeven over de TweedeWereldoorlog. Vooral allochtone jongeren stonden totaal niet open voor de gebeurtenissen destijds.
2. PERSBERICHT van de Poolse Ambassade in Den Haag – 30.05.2005
Een incident aan de Pools-Duitse grensovergang, dat grote belangstelling geniet bij de Nederlandse media, geeft ons aanleiding tot de volgende mededeling.
Zaterdag j.l. (28 mei) kregen we kennis van beschuldigen aan het adres van de Poolse grensautoriteiten over onheuse behandeling van grensovergangers uit Nederland. Het zou om een groep leerlingen zijn gegaan die onderweg waren naar het voormalige Duitse concentratiekamp Auschwitz.
Het leek ons een ernstige zaak en daarom wilden we zo snel mogelijk een onderzoek laten instellen. Het streven van Poolse autoriteiten is erop gericht in alle correctheid op te treden, ook al brengen de huidige strenge en algemeen noodzakelijk geachte veiligheidsvoorschriften soms tijdrovende en onaangename procedures met zich mee. Als deze laatste de redelijke normen te buiten gaan dan is het wenselijk daar werk van te maken.
Om het onderzoek van start te laten gaan was het echter van essentieel belang de precieze feiten te kennen waartegen bezwaren waren gerezen. Wij
verwachtten dat de schoolleiding, of de Amsterdamse autoriteiten die
bij de reis betrokken waren, ons die informatie zouden verstrekken.
Helaas, tot maandag 16 uur mochten we geen bericht van de school
ontvangen waaruit de gewraakte gang van zaken kan worden afgeleid.
Wij betreuren het te meer waar de Ambassade zelf contact met de betrokken
leerkrachten heeft gezocht om over zo’n verslag te kunnen beschikken.
Uit berichten in de media valt inmiddels op te maken dat een aantal
reisgenoten niet over Nederlandse, maar over Marokkaanse en Turkse
paspoorten beschikten; ongetwijfeld heeft dat de afwikkeling aan de
grens gecompliceerd en vertraagd. Dat neemt niet weg dat de leerlingen
vriendelijke en beleefd dienden te worden behandeld. Wij willen ons
uiterste doen om na te gaan wat er eventueel aan die gedragshouding
heeft ontbroken.
De publicaties in de media, zonder dat de Ambassade er op enige wijze in betrokken werd, zijn voor ons te pijnlijker omdat toen begin mei een soortgelijke reis met de steun van onze Ambassade werd georganiseerd, naar ons weten alles probleemloos is verlopen.
Zelfs toen bleek dat men een bericht over de sluiting van het Auschwitz
Museum (in verband met voorbereidingen voor de jaarlijkse March of
Living) over het hoofd had gezien en men voor een gesloten deur dreigde
te komen staan, slaagden we erin het personeel tot middernacht op zijn
post te houden en om die manier de reis van de Nederlandse jeugd toch
volledig te doen slagen.
Ambassade van Polen, Den Haag, 30 mei 2005
3. 'Incident zegt nog niets over alle Polen’ (Trouw) – 31.05.2005
De ochtenblad Trouw schrijft dat leerlingen van het Amsterdamse
Huygens College geen enkel probleem hadden toen zij in mei
Auschwitz bezochten. Zowel de Duitse als Poolse grens konden zij
moeiteloos passeren.
Trouw benadrukt dat de ervaringen van de leerlingen van het Huygens
College staan haaks op die van het Montessori College Oost. In
tegenstelling tot de Montessori-scholieren en hun begeleiders, docenten
van de school, werden zij urenlang opgehouden bij de Duitse en Poolse
grens. Deze moesten naar hun zege uitgebreide controles moesten
doorstaan in verband met de allochtone afkomst van het grootste deel
van de groep. 'Heeft u geen normale kinderen’, heeft een Poolse
douanebeambte volgens een docente gezegd.
De leerlingen van het Huygens College waren net als die van de
Montessori-school voornamelijk van Marokkaanse en Turkse komaf.
Directeur B. van den Berg van deze school zegt in Trouw: “Het was
een indrukwekkende en leerzame reis, waar de leerlingen na terugkomst
nog veel over hebben gepraat”.
Het project 'Historisch Besef’ voor Amsterdamse scholieren is
opgezet door het Cidi (Centrum voor documentatie en informatie Israël)
en de gemeente Amsterdam en het Auschwitz Comité.
4. Poolse tolerantie kent grenzen door Ekke Overbeek (Trouw) – 31.05.2005
Polen zijn tolerant, concludeerde het antiracisme instituut van de
EU. Die tolerantie heeft zijn grenzen, zo blijkt in de praktijk.
Het incident waarbij een bus Nederlandse scholieren, de meesten van
allochtone komaf, vorige week aan de grens met Polen urenlang werd
vastgehouden, krijgt wat Nederland betreft nog een staartje.
Het EUMC, de in Wenen gevestigde EU-waakhond voor
racismebestrijding, kwam in maart tot de conclusie dat Polen zeer
tolerant zijn. De houding ten opzichte van de multiculturele
samenleving is in Polen minder negatief is dan in Frankrijk, Duitsland
en Groot-Brittannië. Slechts 30 procent van de ondervraagde Polen vond
dat er paal en perk moet worden gesteld aan de invloed van andere
culturen. Slechts een op de elf Polen is tegen het toekennen van
volwaardige burgerrechten aan immigranten.
Die uitslag was opmerkelijk. Zeker voor Charlie Ntiege en Anna
Kaminska. Hij komt uit Kameroen, zij uit Polen. Deze week deden ze in
een Poolse krant verslag van hun samenzijn in Polen. ,,Ik was er
getuige van hoe Charlie in elkaar werd geslagen, toen we terugkwamen
uit een discotheek. Politie en ambulance kwamen eraan te pas, maar de
zaak werd geseponeerd. Mensen noemen mij een 'witte hoer’. Ik zit er
veel meer mee dan hij, want hij is er wel aan gewend”, aldus Anna.
,,Ik hoop dat we eindelijk wegkomen uit Polen, want hier hebben we geen
perspectief.”
Charlie is geen uitzondering. Een zwarte musicus in de Noord-Poolse
stad Gdansk vond zijn verdwenen auto in deplorabele staat terug.
Hetvoertuig was beklad met kreten als 'White power’ en 'Murzyn’,
oftewel 'neger’. Onlangs werd een Duitser van Afrikaanse afkomst door
de Poolse politie mishandeld. De 'neger’ sprak geen Pools en was dus
niet in staat uit te leggen dat het verkeersongeluk waarin hij terecht
was gekomen, niet zijn schuld was. Ook hij haalde zijn Poolse verloofde
over om te vertrekken en elders een toekomst op te bouwen.
Dat de lijst van soortgelijke incidenten niet langer is, zegt waarschijnlijk
meer over het aantal allochtonen in Polen, dan over een tolerante
houding ten opzichte van vreemdelingen. Of beter gezegd, gekleurde
vreemdelingen. Zo is het aantal incidenten met illegalen uit de
voormalige Sovjet-Unie zeer beperkt. Dit terwijl naar schatting een
half miljoen Oekrainers illegaal in Polen wonen en werken.
De door het EUMC ondervraagde Polen hebben de enquêteurs
waarschijnlijk ietwat wazig aangekeken toen ze vragen kregen voorgelegd
over immigratie en 'multiculturele samenleving’. Het aantal
asielzoekers in Polen is verwaarloosbaar. De enige ervaring die de
Polen hebben met een multiculturele samenleving is historisch. Polen
was eeuwenlang een etnische en religieuze lappendeken. Pas in 1945 werd
het land, als gevolg van de etnische zuiveringen die nazi’s en sovjets
tijdens en na de Tweede Wereldoorlog doorvoerden, een land waar 95
procent van de bevolking blank, Pools en Rooms-katholiek is.
Copyright: Ekke Overbeek (publicatie na de toestemming van de auteur)
5. Polen ergeren zich aan 'hetze’ door Stéphane Alonso (NRC Handelsblad)- 1.06.2005
Sinds zaterdag is het verhaal over Nederlandse scholierendie aan de Duits-Poolse grens zijn geïntimideerd overal te horen en te lezen. ,,Dit is een hetze”, zegt Jan Minkiewicz, een Poolse journalist die in Amsterdam woont. ,,Ik word nu door media benaderd met de vraag of Polen wel in Europa hoort”, zegt Malgorzata Bos-Karczewska, voorzitter van STEP, een Poolse belangenvereniging in Nederland. ,,Dat is te gek voor woorden.”
6. Rasistowski skandal na polskiej granicy – pisze Dominika Pszczółkowska (Gazeta Wyborcza)– 2.06.2005
Amsterdamska szkoła protestuje przeciw „rasistowskiemu” potraktowaniu jej uczniów na polskiej granicy. Sprawa stała się głośna w holenderskich mediach i miała swój udział w kampanii przed referendum o konstytucji
europejskiej. Polacy mówią, że nic złego się nie wydarzyło.
Do incydentu doszło 24 maja na przejściu granicznym Ludwigsdorf –
Jędrzychowice. Nastolatki z Montessori College Oost w Amsterdamie
jechały do Auschwitz, by przekonać się, do czego może doprowadzić
rasizm. Gmina Amsterdam stworzyła program wycieczek do obozu
koncentracyjnego m.in. dlatego, że po obchodach rocznicy zakończenia II
wojny światowej w zeszłym roku niektórzy młodzi ludzie grali w piłkę
nożną wieńcami.
– Niektórzy z naszych uczniów są w Holandii dopiero od dwóch-trzech
lat. Gdy dwa miesiące temu zaczynaliśmy program nauki o II wojnie
światowej, niektórzy nigdy nie słyszeli nazwiska Hitler – opowiada
nauczycielka Trudy Coenen, która była z dziećmi w Polsce.
Kto jest nienormalny
Wśród uczestników wycieczki były dzieci dziesięciu narodowości, m.in. Marokańczycy mieszkający w Holandii. „Uczniowie odbywali wycieczkę w ramach projektu Świadomość Historyczna, poświęconego rasizmowi, z II wojną światową jako ostatecznym przykładem tego, do czego może doprowadzić rasizm. Na granicy Pańskiego kraju musieli jednak odczuć na własnej skórze, co znaczy rasizm i że ten temat niestety nie stracił na aktualności. To, w jaki sposób zostali potraktowani przez celników, przekracza wszystkie granice szacunku i przyzwoitości” – napisała szkoła w liście protestacyjnym do ambasady RP w Hadze.
8. Dwie wersje – komentarz Marcina Bosackiego (Gazeta Wyborcza) – 2.06.2005
Wersje holenderska i polska na temat tego, co wydarzyło się na przejściu
granicznym 24 maja, różnią się diametralnie. Nie wiemy, co się tam
stało.
Trudno zrozumieć, skąd Holendrzy są pewni, że wypowiedzi polskich
strażników były rasistowskie, skoro ich nie rozumieli. Trudno jednak
przypuszczać, że Holendrzy wszystko wymyślili, bo wiadomo, że polskie
służby mundurowe potrafią być, np. wobec Ukraińców czy Białorusinów,
mało delikatne.
Wiemy, że w Holandii sprawę nagłośniono do monstrualnych rozmiarów.
Rujnuje ona budowany przez lata dobry wizerunek Polaków. Wraca
stereotyp Polaka nieokrzesanego dzikusa.
Wyjaśnienie tej sprawy nie może się skończyć na jednym raporcie
lokalnej straży granicznej. Polski ambasador w Hadze, by odpowiadać na
zarzuty Holendrów, musi wiedzieć, czy ma za co przepraszać, czy nie.
9. Hoe terecht is de angst voor de Polen? TV-programma RONDOM TIEN (NRCV) – 2.06.2005
Uitzending om 22.20 uur op Nederland 1, live vanuit Felix Meritis in Amsterdam.
De uitzending van Rondom Tien gaat over de angst voor Oost-Europa in Nederland. De weerzin tegen de snelle uitbreiding van Europa speelde een grote rol in de discussie over de Europese grondwet.
Nederlanders zijn bang dat goedkope Polen, Bulgaren en Roemenen hier
baantjes komen inpikken. En na het incident met de bus Amsterdamse
scholieren bij de Duits-Poolse grens zijn we ervan overtuigd dat alle
Polen racisten zijn. De merendeels allochtone scholieren werden uren
opgehouden bij de grens en naar eigen zeggen racistisch en seksistisch
behandeld.
Hoe terecht is de angst voor de Polen? En: kunnen we het ons nog permitteren het voormalige Oost-Europa de rug toe te keren?
Daarover in Rondom Tien een live-debat met de Amsterdamse scholieren
en leerkrachten uit de bus, woordvoerder Zdzienicka van de Poolse
ambassade, migratie-deskundige prof. Piet Emmer, Poolse
journaliste Malgorzata Bos-Karczewska, Nederlandse werkgevers en –
nemers en PvdA-kamerlid Frans Timmermans. Zie bekijk de uitzending en reacties op het programma.
12. Antwoord van ambassadeur van Polen in Nederland Jan Michałowski op de brief van het Montessori College – 22.06.2005
Den Haag, 14 juni 2005
Mevr. M.J.Grotenhuis
Voorzitter
Centrale Directie Montessori Scholengemeenschap
Postbus 92048
1090 AA Amsterdam
Geachte Mevrouw Grotenhuis,
De Ambassade van de Republiek Polen in Den Haag heeft met de grootste verontrusting kennis genomen van het incident aan de Pools – Duitse grensovergang waarbij leerlingen en leerkrachten van Uw school betrokken waren. Overeenkomstig een eerder gesprek met de Heer Nico Moen heeft de Ambassade – gezien de ernst van de zaak en de aantijgingen die aan het adres van de Poolse autoriteiten werden geuit – onmiddellijk na ontvangst van Uw klacht deze klacht aan de Centrale Staf van de Grenswacht en het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Warschau overgemaakt, met het oog op een dringend en gedetailleerd onderzoek van de zaak.
De Centrale Staf van de Grenswacht heeft een speciale commissie in
het leven geroepen die een verklarend onderzoek heeft uitgevoerd. Het
Ministerie van Buitenlandse Zaken van de Republiek Polen biedt als
reactie op Uw klacht en op basis van het rapport van de genoemde
commissie de volgende verklarende informatie aan.
Overeenkomstig de elektronisch geregistreerde in- en uitreisuren
(mede dankzij informatie van de Bundesgrenzschutz) hebben de
controlewerkzaamheden langs Duitse zijde voor de inreis in Polen
geduurd van 11u tot 13u30. Overeenkomstig de informatie die door de
Bundesgrenzschutz aan de Poolse autoriteiten werd bezorgd, bevonden er
zich in de groep personen die staatsburger zijn van derde, niet tot de
EU behorende staten. Daarbij voldeden de documenten van drie personen
niet aan de vastgelegde voorwaarden, wat de grensautoriteiten ertoe
verplichtte bijkomend verklarend onderzoek uit te voeren.
Hierbij dient benadrukt te worden dat de Ambassade van de Republiek
Polen in Den Haag aan de vertegenwoordiger van de school informatie
heeft bezorgd betreffende de inreisvoorwaarden voor niet-EU-burgers die
aan een schoolreis deelnemen. Vervolgens heeft de school zich tot de
Ambassade gericht met de vraag om visa uit te geven voor zes personen
(uw brief van 6 april 2005), wat daarna ook gebeurd is. De documenten
van deze personen werden niet in vraag gesteld tijdens de grenscontrole.
De grenscontrole langs Poolse zijde duurde van 13u30 tot 14u40. Het
ging meer bepaald om de controle en de invoer van de gegevens van de
boven aangegeven reizigers in het geïntegreerde systeem voor
registratie van grensoverschrijdingen. Tezelfdertijd voerden de
organisatoren van de schoolreis – los van de grenscontrole – tevens
andere handelingen uit die noodzakelijk zijn bij een grensoverschrijding, zoals bijvoorbeeld het betalen van een vergoeding voor het gebruik van het wegennet. Dit kon bij de reizigers de indruk wekken dat de paspoortcontrole aan Poolse zijde zonder reden vertraagd werd.
Tevens dient benadrukt te worden dat de Pools-Duitse grens nog geen
binnengrens van de Schengenzone vormt. Dit betekent dat bij de
overschrijding van een dergelijke grens bepaalde procedures gelden voor
de controle van reisdocumenten, procedures waarmee de Nederlandse
staatsburgers wellicht niet eerder in aanraking gekomen waren. Dit
betreft tevens de permanente aanwezigheid van bewapende beambten, zowel aan Poolse als aan Duitse zijde, wier taak het is de veiligheid op het
terrein van de grensovergang te waarborgen. Hun aanwezigheid heeft in
geen geval tot doel de reizigers angst aan te jagen.
Het verklarend onderzoek heeft de aantijgingen van ongepast gedrag
of chicanering van de deelnemers aan de reis door Poolse beambten niet
kunnen bevestigen. De groep werd slechts door één beambte van de Poolse
Grenswacht afgehandeld, met wie de begeleidster direct contact had. Zij
fungeerde als tussenpersoon bij de handelingen die door de Poolse
Grenswacht werden verricht. Tijdens de handelingen maakte zij geen
aanmerkingen ten aanzien van het werk van de grensautoriteiten.
Tijdens de terugreis uit Polen op 26 mei 2005 werd de controle
eveneens door één beambte van de Grenswacht verricht, gezamenlijk met
een Duitse beambte. Hierbij dient opgemerkt te worden dat op initiatief
van de beambte van de Grenswacht de controle versneld werd. De controle
nam de groep met voorrang in behandeling, ondanks het feit dat op
hetzelfde tijdstip zich nog twee andere bussen met burgers afkomstig
uit derde landen op de grensovergang bevonden. Dit gebeurde omdat zich
in de bus kinderen bevonden.
De bevindingen van het verklarend onderzoek hebben de aantijgingen
van de begeleidster van de groep ten aanzien van de beambten van de
Grenswacht niet bevestigd. De grenscontrole aan Poolse zijde verliep
conform de vigerende voorschriften. Deze voorschriften zijn
onontbeerlijk bij het uitvoeren van alle controlehandelingen, zowel bij
de inreis in Polen als bij de uitreis uit het land.
Het Ministerie wil benadrukken dat deelnemers aan georganiseerde
schoolreizen die hun vaste verblijfplaats in een lidstaat van de
Europese Unie hebben, nu reeds een preferentiële behandeling van de
Poolse Grenswacht genieten, mits zij in het bezit zijn van de juiste
reisdocumenten. De plicht om te zorgen voor de juiste documenten rust
echter op de organisatoren van de reizen.
De Poolse Grenswacht benadrukt, ondanks het gebrek aan bewijzen voor
ongepast gedrag van haar beambten, haar medevoelen naar aanleiding van
het bij de grensprocedures ervaren ongemak en verzekert dat de
Grenswacht het hoogste belang hecht aan een blijvende vervolmaking van
de kwaliteit van de grenscontroles, met bijzondere aandacht voor het
competentieniveau, de verantwoordelijkheidszin en de beschaafde
omgangsvormen van zijn beambten.
Als Ambassadeur van de Republiek Polen in Nederland wens ik mijn
oprechte spijt te betuigen over het feit dat de Nederlandse jongeren
mijn land verlaten hebben met het gevoel niet correct behandeld te zijn
geweest. Zoals blijkt uit het bovenstaande, kunnen ingewikkelde
procedures bij reizigers onaangename indrukken losweken. Ik geloof
stellig dat de hierboven uitgedrukte garanties van de Poolse Grenswacht
de weerspiegeling vormen van een oprechte bekommernis om de
noodzakelijke procedures te verzoenen met zo min mogelijk ongemakken
voor – in het bijzonder – de jonge bezoekers van mijn land.
Vermits ik bezorgd ben om de spijtige indrukken van de leerlingen
van Uw school in het kader van hun schoolreis, zou ik hen van harte
willen uitnodigen voor een nieuw bezoek aan Polen. Het doel daarvan zou
zijn Poolse leeftijdsgenoten te ontmoeten. Het is de plicht van ons,
volwassenen, om voor de Europese jeugd zo goed mogelijke voorwaarden te
creëren voor de opbouw van een gemeenschappelijk Europa, een open
Europa, verdraagzaam en vrij van scheidingslijnen. Ik wil eraan
toevoegen dat bovenstaand idee van vele kanten steun geniet, o.m. van
het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Anne Frank
Stichting in Amsterdam. Ik zou er tevens aan willen toevoegen dat ook
de Poolse Grenswacht zijn medewerking aanbiedt, met name om de jongeren
tijdens hun verblijf in Polen meer vertrouwd te maken met het
specifieke karakter van zijn werkzaamheden. Voor de bespreking van dit
idee zou een ontmoeting met U in de Ambassade van de Republiek in Den
Haag aangewezen zijn. Moge dit spijtige incident dus het begin vormen
van nieuwe contacten, die gericht zijn op kennis en wederzijds begrip
en die steunen op de waarden die ons binden: verdraagzaamheid, eerbied
en bekommernis om de toekomst van onze jeugd.
Hoogachtend,
Jan Michałowski
Ambassadeur
zie ook persbericht van de Poolse ambassade in Nederland (22.06.2005)
