3 V 1791 r. dokonano w Polsce konstytucyjnego zamachu stanu. Nie inaczej można bowiem określić sposób, w jaki uchwalono Ustawę Rządową, która do historii przeszła jako Konstytucja 3 Maja.
Jej projekt przygotowywany był w tajemnicy wobec większości posłów. Ostateczny projekt konstytucji zredagowany został 25 III 1791 r. przez przywódcę tzw. stronnictwa patriotycznego, ks. Hugo Kołłątaja.
Projekt został odczytamy przed salą, na której zasiadała zaledwie 1/3 posłów. Konstytucję przyjęto po 7 godzinach obrad.
Łagodna rewolucja – Konstytucja nie wywracała ustroju ówczesnej Polski, lecz wprowadzała w nim istotne modyfikacje. Była wynikiem kompromisu pomiędzy monarchistyczno – konstytucyjnym programem króla Stanisława Augusta a śmiałym, republikańskim programem przywódców stronnictwa patriotycznego – Ignacego Potockiego, Stanisława Małachowskiego i Hugona Kołłątaja.
Ustrój – Przewidziany przez Konstytucję ustrój można określić mianem konstytucyjnej monarchii stanowej. Nie znosiła ona poddaństwa. Zapewniała również pełną wolność osobistą osiedleńcom.
Zmiany polityczne – Istotne modyfikacje nastąpiły w dziedzinie ustroju politycznego państwa. Zniesione zostały „liberum veto”, poselskie konfederacje i sejmy skonfederowane (na których, według wcześniejszych rozwiązań zasada „liberum veto” nie obowiązywała).
Monarchia dziedziczna – Inną rewolucyjną – i bynajmniej nie demokratyczną – zmianą ustrojową było zniesienie wolnej elekcji i wprowadzenie monarchii dziedzicznej.
Tolerancja religijna – Swoistym kompromisem była zasada tolerancji religijnej. Wprawdzie odstępstwo od katolicyzmu miało być nadal uznawane za przestępstwo, lecz poza tym wyjątkiem prześladowania religijne zostały zakazane.
Druga konstytucja w świecie?
czytaj cały artykuł Bartłomieja Kozłowskiego na Polska.pl
Zobacz także „Skarby Archiwów Polskich„:
- Rękopis Konstytucji 3 Maja z 1791 roku
- Konstytucja 3 Maja – Ustawa rządowa, wydanie drukowane z roku 1791
- List gratulacyjny Fryderyka Wilhelma II do Stanisława Augusta Poniatowskiego z 23 V 1791 roku
- List Stanisława Szczęsnego Potockiego do Stanisława Augusta Poniatowskiego z 30 V 1791 roku
- Czytaj: 3 maja znaczenie daty i dzieje obchodów (Wikipedia)
Opublikowane w portalu Polonia.NL 01.05.2010, update 03.10.2010
Wydawca portalu: STEP – Stowarzyszenie Ekspertów Polskich w Holandii. Czytaj o nas
