WNIOSKI: Dzięki nowej migracji liczebność Polonii rośnie i przybywa nowych wyzwań – brak wizji władz Polski
EUWP – Europejska Unia Wspólnot Polonijnych:
- powstała w 1993 r.
- zrzesza 44 organy z 31 krajów europejskich
- zobacz www.euwp.org
- Holandię reprezentuje STEP Stowarzyszenie Ekspertów Polskich w Holandii – członek EUWP od 2003 r.
Kliknij, aby powiększyć, fot. M. Bos-Karczewska
Relacja delegata z Holandii
Mglistym porankiem 23 października br. rozpoczęła się nasza podróż na VII Walny Zjazd EUWP w Pułtusku. Z ponad 2 godz. opóźnieniem dolecieliśmy do Warszawy. Do „Domu Polonii“ mieszczącego się na zamku w Pułtusku dotarliśmy akurat na czas wieczornego posiłku. Zasłużony obiad postawił nas na nogi – pisze Jacek Czerniak.
W obradach Zjazdu EUWP udział wzięło 59 delegatów z 36 organizacji polonijnych z 27 krajów. Na VII Walnym Zjeździe EUWP (23-24.10.2009) Holandię reprezentowali z ramienia STEP – Stowarzyszenia Ekspertów Polskich w Holandii, prezes Małgorzata Bos-Karczewska i Jacek Czerniak – członek zarządu.
W trakcie uroczystego otwarcia zjazdu prezydent RP Lech Kaczyński skierował list do uczestników zjazdu. Rangę obrad podnieśli uczestniczący w nich goście, tacy jak: sekretarz stanu w MSZ Jan Borkowski, przewodniczący sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą Marek Borowski, wiceprzewodnicząca tej komisji Joanna Fabisiak, przewodniczący senackiej Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą Andrzej Person, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” marszałek Maciej Płażyński, dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią MSZ Maciej Szymański, doradca prezydenta RP Michał Dworczyk i dyrektor TV Polonia Bogdan Milczarek.
Burzliwe debaty i szkolnictwo
Nazajutrz pułtuskie zamczysko mimo nienajlepszej wciąż pogody okazało się być całkiem przyjemnym miejscem do obrad. Wewnątrz toczyły się burzliwe dyskusje. Wybór nowego zarządu i członków do nowo powołanych komisji przebiegły sprawnie. Za to dyskusja o nowym statucie nie miała końca. Ostatecznie nie przyjęliśmy żadnego z proponowanych projektów nowego statutu, ale zleciliśmy opracowanie jednego wspólnego.
Ciekawym punktem obrad była dyskusja nad przyszłością polskich szkół na terenie Unii Europejskiej i państwach powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego. Jej celem było zaznaczenie problemów, możliwie wspólnych celów dalszego działania. Mówiliśmy o konieczności zwiększeniu środków na oświatę polonijna w krajach unijnych, z którymi wiąże się z nowa migracja. Także o dramatycznej sytuacji szkół polonijnych za wschodnią granicą kraju.
Polacy na Białorusi
Po wystąpieniu Andżeliki Borys z Białorusi zdaliśmy sobie sprawę z tego, jak różne są nasze problemy tam i tu na zachodzie Europy. Na Białorusi ma miejsce łamanie fundamentalnych praw człowieka jakim jest m.in. prawo mniejszości narodowych do szkół, w których językiem wykładowym będzie język danej mniejszości. Kłopoty i doświadczenia wszystkich państw z oświata polonijna są różne i trzeba podchodzić do nich indywidualnie. Wyraziliśmy swe poparcie dla Związku Polaków na Białorusi prowadzonego przez Andżelikę Borys i chęć zaznaczenia tego poprzez wystosowanie listu w formie protestu do władz na Białorusi.
Nowa migracja
Poruszaliśmy też problemy związane z integracją Polonii oraz z sytuacją nowej emigracji w krajach UE. W przyszłym roku EUWP planuje zorganizować m. in. konferencję „Monitor 2010” poświęconą problemom nowej emigracji zarobkowej.
Patrzyliśmy nieco z podziwem na kraje takie jak Anglia, Belgia czy Dania, gdzie problemy, z którymi Polonia w Holandii wciąż się boryka, zdają się być lepiej rozwiązywane przez organizacje polonijne z tych krajów. Możemy się od nich uczyć tego, jak budować nowe struktury, projekty i jak pozyskiwać na nie środki (w tym unijne) pochodzące z krajów ich osiedlenia. Chodzi tu o przedsięwzięcia o charakterze lokalnym, związkowym, ale także regionalnym czy ponadkrajowym. Dzięki nawiązanym na zjeździe znajomościom dowiedzieliśmy się o wielu nowych możliwościach, którymi zechcemy podzielić się z innymi organizacjami polonijnymi w Holandii.
VII zjazd zakończył się omówieniem planu pracy nowego zarządu EUWP (zobacz skład www.euwp.org). Powołano m.in. dwie nowe komisje – ds. oświaty i ds. nowej migracji (skład: Wojtek Tuczyński z Wielkiej Brytanii, Małgorzata Bos-Karczewska z Holandii i Sebastian Widel z Irlandii).
Ważne wydarzenia w 2010 roku to:
- 2 maja – europejskie Święto Polonii zaplanowane jest w Vaals w Drielandenpunt (Holandia) – festyn „Ponad Granicami” Polonii niemieckiej, belgijskiej i holenderskiej.
- Konferencja oświatowa w Warszawie (follow-up konferencji w Malmo w grudniu 2009)
- Konferencja na temat nowej migracji (follow-up konferencji z Londynu w maju 2009)
Refleksje: organizm zwany „Polonia”
Wybierając się na zjazd nie do końca znałem problematykę organizacji polonijnych za granicami „naszych krajów”, bo takimi nazywam Polskę i już Holandię. Mimo wstąpienia do zarządu STEP i jako członek zarządu powstającej organizacji SPART mającej na celu reprezentowanie interesów artystów na stale zamieszkujących w Holandii nie czułem jakiejś specjalnej przynależności do organizmu zwanego Polonią. Przeszkadzał mi w tym chyba to, że zawsze czułem się wolnym artystą i jako taki nie miałem problemów z integracją w danym kraju. A „pędzel” podobnie jak „język” traktuję tylko jako narzędzia do wyrażenia naszych myśli. Nie wystarczy to jednak do zachowania własnej tożsamości, jeśli nie stworzymy odpowiedniego gruntu.
Wspólna troska
Mimo częstego braku porozumienia uczestników obrad, co do kierunków dalszej działalności EUWP, zaimponowało mi nasze wspólne stanowisko, a raczej troska o dalsze losy wspólnot polonijnych na świecie. W tym kontekście nasze lokalne problemy są problemami wspólnymi. Musimy pamiętać, że celem EUWP jest integrować organizacje Polaków zamieszkałych poza granicami kraju.
Nowe wyzwania
Zjazd ten uświadomił mi, że odpowiadamy także za wizerunek Polski w świecie i takie są również oczekiwania władz Polski. „Niepodległa Rzeczypospolita również potrzebuje Państwa zaangażowania w sprawy kraju. Polonia jest bowiem naszym najlepszym ambasadorem i rzecznikiem polskich interesów na arenie międzynarodowej” – pisał w liście do nas prezydent RP Lech Kaczyński.
Minister Borkowski mówił z kolei, że ważne jest, aby kwestie polskiej mniejszości narodowej artykułować na forum Rady Europy czy Unii oraz że konieczne jest umiędzynarodowienie dyskusji o Polakach w UE. Marszałek Płażyński nazwał Polonię strategicznym partnerem powiedział: „głos Polaków powinien być silny i stanowczy”.
Dlatego władze Polski z zadowoleniem widzą, że EUWP się rozrasta, przybywa nowych organizacji polonijnych z nowych państw w Europie, jak np. z Czarnogóry.
Jacek Czerniak
Delegat na VII zjeździe EUWP z ramienia STEP
Stowarzyszenia Ekspertów Polskich w Holandii,
(członek EUWP od 2003 r.)
Jakie ogólne wnioski można wysunąć po Zjeździe?
- Dzięki nowej migracji w UE liczebność Polonii rośnie i przybywa nowych wyzwań
- Władze Polski jako państwo członkowskie UE nie wypracowały jeszcze polityki wobec Polonii w krajach UE.
- Nie wiemy właściwie, do czego mamy być strategicznym partnerem dla władz Polski.
- Pomiędzy władzami a Polonią nie ma praktycznie dialogu, a kontakty są typu ad hoc.
- Nie też dziwnego, że społeczników z EUWP z trudem stać na stawienie czoła nowym, złożonym wyzwaniom.
Suma summarum opracowywanie polityki i budowa instytucji nie są mocną stroną Polaków, samoistnie wybieramy strategię na krótką metę – na przetrwanie. Kiedy to się zmieni?
Małgorzata Bos-Karczewska
prezes STEP
LINKI
- czytaj komunikat prasowy EUWP
Opublikowane w portalu Polonia.NL 08.12.2009
