Fundacja Jaarlijkse Herdenking Bevrijding Breda
zaprasza na uroczytości z okazji 61. rocznicy obchodów wyzwolenia
miasta Breda przez 1. Dywizję Pancerną generała St. Maczka dnia 30
października 1944 roku. Program uroczystości w niedzielę
30.10.2005 w Bredzie:
Godz. 11.00 – msza św. w kościele Pater Kapucijnen przy Schorsmolenstraat
Godz. 12.30 – uroczystości na polskim cmentarzu wojskowym przy Ettensebaan w Bredzie
Godz. 13.45 – uroczystości na polskim cmentarzu wojskowym przy Vogelenzanglaan w Ginniken, Breda.
„Polski żołnierz walczy o wolność innych narodów,
Lecz umiera zawsze z myślą o Polsce”
Gen. Maczek
(napis na cokole pomnika gen. Maczka w Warszawie)
Stanisław Maczek (1892-1994), generał dywizji
wojska polskiego. W czasie I wojny światowej oficer armii austriackiej.
Po 1918 w wojsku polskim, uczestnik wojny
polsko-bolszewickiej(1919-20). W okresie międzywojennym na różnych
stanowiskach dowódczych. W 1937 przystąpił do organizowania 10.
Zmotoryzowanej Brygady Kawalerii.
We wrześniu 1939 dowodził brygadą, która walczyła w składzie armii
Kraków. Po internowaniu na Węgrzech przedostał się do Francji, i tam na
nowo formował 10 Brygadę Kawalerii Pancernej. Po klęsce Francji udał
się do Wielkiej Brytanii i od 1942 przystąpił do organizowania 1.
Dywizji Pancernej w oparciu o żołnierzy i oficerów walczących pod jego
komendą w Polsce i we Francji. 1. Dywizja Pancerna przystąpiła do walk
1 sierpnia 1944 biorąc udział w inwazji Francji.
Przez cały okres walk dowodził Pierwszą Dywizją Pancerną, która
odegrała pierwszoplanową rolę w bitwie pod Falaise, zdobyła Abbeville,
Saint-Omer, Cassel we Francji, Ypres i Gandawę w Belgii, Antwerpię
(wspólnie z Brytyjczykami).
Breda
Kolejny ważny etap na szlaku bojowym to
Breda w Holandii, samodzielnie silnie broniona. To tutaj generał
Maczek, który zawsze bardzo oszczędzał swoich żołnierzy ponosi dotkliwe
straty. Może właśnie dlatego gen. Maczek uważał Bredę za swoje
szczytowe osiągnięcie strategiczne z jednej strony, a z drugiej za
symbol wiecznego rozstania z wieloma towarzyszami broni. Później
poprosił, by pochowano go na polskim cmentarzu w Bredzie. Wyzwalają
miasta starając się ich nie niszczyć, za co zdobyli sobie wdzięczność i
uznanie setek tysięcy ludzi.
Dywizja zakończyła swój szlak bojowy w Wilhelmshaven w Niemczech. Na
całym szlaku bojowym 1. Dywizja Pancerna straciła prawie 5000 żołnierzy
(połowę stanu osobowego).
Od maja 1945 gen. Maczek pełnił obowiązki dowódcy Korpusu Polskiego
w Szkocji. Po rozformowaniu wojska polskiego pozostał na emigracji.
Pozbawiony przez władze komunistyczne obywatelstwa polskiego. Zmarł w
Edynburgu, pochowany został w Bredzie. Odznaczony m.in. Orderem Orła
Białego (1992). Autor m.in. Od podwody do czołga. Wspomnienia wojenne
1918-1945 (1961).
W 80-lecie jego urodzin wizytę złożył mu holenderski książę Bernard
przywożąc ze sobą Brabancką Orkiestrę Symfoniczną. Po śmierci
Independent pisał: „był uosobieniem doskonałego żołnierza, podkomendni
nazywali go „Bacą”, bo tak bardzo się o nich troszczył”.
Po przeniesieniu jego grobu z Edynburga do Bredy, Holendrzy urządzili mu wspaniały pogrzeb.
