Program uroczystości z okazji 63. rocznicy wyzwolenia Bredy
Sobota, 27 października 2007 – Oosterhout
Godzina 10.30 Apel Poległych na Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym, Veerseweg 54.
Organizator: Stowarzyszenie 1. Polskiej Dywizji Pancernej Niderlandy
Breda
Godzina 20.00 Uroczysty wieczór z okazji 63. rocznicy wyzwolenia Bredy.
Miejsce: Viandenzaal, Viandenlaan 3.
Organizator: Stowarzyszenie Kulturalne POLONIA w Bredzie
Niedziela, 28 października 2007 – Breda
Godzina 11.00
Msza Święta celebrowana w języku polskim i niderlandzkim w
intencji polskich wojskowych poleglych “Za Waszą i naszą wolność”
kościół Ojców Kapucynów, Schorsmolenstraat 13
Organizator: Stowarzyszenie 1. Polskiej Dywizji Pancernej Niderlandy
Godzina 12.30 Ceremonia dla uczczenia pamięci poległych polskich wojskowych na Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym, Ettensebaan
Organizator: Stowarzyszenie 1. Polskiej Dywizji Pancernej Niderlandy
Godzina 14.00 Apel Poległych na Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym, Vogelenzanglaan 13, Breda – Ginneken
Organizator: Komitet dla Uczczenia Pamięci 1944 Ginneken
Serdecznie zapraszam,
Adrian Stopa – prezes Stowarzyszenia 1-szej Polskiej Dywizji Pancernej Niderlandy
links:
Generaal Maczek Muzeum in Breda
„Baca” gen. St. Maczek
od portalu Polonia.NL:
„Polski żołnierz walczy o wolność innych narodów,
Lecz umiera zawsze z myślą o Polsce”
Gen. St. Maczek
(napis na cokole pomnika gen. St. Maczka w Warszawie)
Stanisław Maczek (1892-1994), generał dywizji
wojska polskiego. W czasie I wojny światowej oficer armii austriackiej.
Po 1918 w wojsku polskim, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej
(1919-20). W okresie międzywojennym na różnych stanowiskach dowódczych.
W 1937 przystąpił do organizowania 10. Zmotoryzowanej Brygady Kawalerii.
We wrześniu 1939 dowodził brygadą, która walczyła w składzie armii
Kraków. Po internowaniu na Węgrzech przedostał się do Francji, i tam na
nowo formował 10 Brygadę Kawalerii Pancernej. Po klęsce Francji udał
się do Wielkiej Brytanii i od 1942 przystąpił do organizowania 1.
Dywizji Pancernej w oparciu o żołnierzy i oficerów walczących pod jego
komendą w Polsce i we Francji. 1. Dywizja Pancerna przystąpiła do walk
1 sierpnia 1944 biorąc udział w inwazji Francji.
Przez cały okres walk dowodził Pierwszą Dywizją Pancerną, która
odegrała pierwszoplanową rolę w bitwie pod Falaise, zdobyła Abbeville,
Saint-Omer, Cassel we Francji, Ypres i Gandawę w Belgii, Antwerpię
(wspólnie z Brytyjczykami).
Breda wyzwolona 29.10.1944
Kolejny ważny etap
na szlaku bojowym to Breda w Holandii, samodzielnie silnie broniona. To
tutaj generał Maczek, który zawsze bardzo oszczędzał swoich żołnierzy
ponosi dotkliwe straty. Może właśnie dlatego gen. Maczek uważał Bredę
za swoje szczytowe osiągnięcie strategiczne z jednej strony, a z
drugiej a symbol wiecznego rozstania z wieloma towarzyszami
broni. Później poprosił, by pochowano go na polskim cmentarzu w
Bredzie. Wyzwalają miasta starając się ich nie niszczyć, za co zdobyli
sobie wdzięczność i uznanie setek tysięcy ludzi.
Dywizja zakończyła swój szlak bojowy w Wilhelmshaven w Niemczech. Na
całym szlaku bojowym 1. Dywizja Pancerna straciła prawie 5000 żołnierzy
(połowę stanu osobowego).
Od maja 1945 gen. Maczek pełnił obowiązki dowódcy Korpusu Polskiego
w Szkocji. Po rozformowaniu wojska polskiego pozostał na emigracji.
Pozbawiony przez władze komunistyczne obywatelstwa polskiego. Zmarł w
Edynburgu, pochowany został w Bredzie. Odznaczony m.in. Orderem Orła
Białego (1992). Autor m.in. Od podwody do czołga. Wspomnienia wojenne
1918-1945 (1961).
W 80-lecie jego urodzin wizytę złożył mu holenderski książę Bernard
przywożąc ze sobą Brabancką Orkiestrę Symfoniczną. Po śmierci
Independent pisał: „był uosobieniem doskonałego żołnierza, podkomendni
nazywali go „Bacą”, bo tak bardzo się o nich troszczył”.
Po przeniesieniu jego grobu z Edynburga do Bredy, Holendrzy urządzili mu wspaniały pogrzeb.
Wyzwoliciel Zachodniej Brabancji i miasta Breda – generał Stanisław Maczek
Największym marzeniem generała Maczka była wolna i niezależna Polska, taką której odrodzenie nastąpiło w latach 1918-1939.
Za taką Polskę walczył wraz ze swoimi towarzyszami broni. 'Nasz
wysiłek sprawi, że Polska podniesie się z upadku i powróci do życia’, w
ten sposób zagrzewał on do walki swą Pierwszą Polską Dywizję Pancerną w
roku 1944. Jednakże sytuacja, w jakiej znalazł się po wojnie jego kraj
nie spełniła jego oczekiwań.
Jeden z kolegów Stanisława Maczka określił go jako wielkiego
bojownika, człowieka, który w pełni zasłużył na miano 'żołnierza z krwi
i kości, umiłowanego przez swych żołnierzy dowódcę, wspaniałego Polaka,
szlachetnego człowieka’. Ludzie, z którymi współpracował wspominają
jego ostrożność i rozwagę, zapobiegającą niepotrzebnemu rozlewowi krwi.
'Poza walką widział zawsze człowieka’. Jego żołnierze i towarzysze
broni nauczyli się od niego zasady 'Walcz zacięcie, ale po rycersku!’.
Jego waleczność i człowieczeństwo przysłużyły się w pełni miastu
Bredzie w dniu 29.10.1944 roku. 'Wyzwoliciel’ Zachodniej Brabancji,
oraz tylu innych miast dumny był z ważnego i szybkiego sukcesu, jaki
osiągnął tego dnia. Sam określał go jako 'the big day’ – wielki dzień.
Ludność Bredy okazała swą wdzięczność i radość. 'Przybyłeś z dalekiego
kraju i nieznane jest Twoje imię, lecz w przyszłości będziesz częścią
nas i nigdy o Tobie nie zapomnimy’.
Generał Maczek zachował na zawsze więż ze swymi towarzyszami broni
oraz miastem Breda. Tutaj chciał zostać pogrzebany przy swych 200
towarzyszach. Niech spoczywa w spokoju, podczas gdy my myślimy o jego
słowach: Polski żołnierz walczy o wolność wielu narodów, ale umiera
tylko dla Polski!
Niech mieszkańcy Bredy niezapomną nigdy o obowiązku oddania czci
jemu i jego towarzyszom broni, z czego tak bardzo zdawali sobie sprawę
w roku 1944. 'Pamięć o Panu pozostanie na zawsze głęboko zapisana w
naszych sercach i zawsze będziemy czcić Pana grób’.
fot. M. Bos-Karczewska
opublikowano 11.10.2007 w portalu Polonia.NL Polonii Holenderskiej: kultura – polityka – praca – ludzie – historia
